İngilis Dilində Modal Fellər

İngilis dilinin qrammatikasının əvəzolunmaz mövzularından biri olan modallar, xüsusilə yeni başlayanlar üçün ingilis dilini öyrənmək üçün kifayət qədər qarışıq ola bilər. Digər tərəfdən, modal qaydalarına çox sayda İngilis dili təlimləri əlavə edərək mövzunu gücləndirmək çox asandır. “Modallar movzu izahı, modallar movzusu” kimi suallara bu yazıımız ilə son qoyacayıq.

Mündəricat Göstər

İngilis Dilində Modallar Nədir?

Modallar sözünün Azərbaycan dilində mənası da elə “Modallar” deməkdir. Modal feillər – əsas feillə birləşərək müəyyən bir hal bildirən bir qrup köməkçi feillərdir. Ingilis dilinde modal fellər önemli yer tutur və çox istifadə olunur. Modalları təkbaşına istifadə etmək olmur, fel ilə birlikdə istifadə olunmalıdır. İngilis dilində modalların istifadə qaydası qrammatik olaraq aşağıdakı kimidir:

Müsbət Hal Modallar

Affirmative: Modallar + Fel

Mənfi Hal Modallar

Negative: Modallar + Not + Fel

Sual Halı Modallar

Question: Modallar + Movzu + Fel

Modalların müsbət, mənfi və sual halı ilə tanış olacaq və cümlədə istifadə qaydasını öyrənəcəksiniz. Bu gün göz gəzdirəcəyimiz modallar isə aşağıdakı kimidir.

Can
Could
Should
Must
Will
Would

İngilis Dilində Modallar Qrafiği

İngilis Dilində Perfect Modals (Mükəmməl Modallar) Nədir?

Perfect modals Azərbaycan dilində mükəmməl modallar və ya mükəmməl fel mənasını verir. İngilis dilindəki Perfect modal fellər, fel zamanlarını mükəmməlləşdirmək üçün oxşar yollarla işləyir. Bunları have və əsas felin past participle ilə düzəldirik. Adi bir modal feli mükəmməl bir modala çevirdikdə mənasını dəyişdiririk.

subject + ordinary modal + have + past participle

Sual verdiyimiz zaman isə bu qayda dəyişir və aşağıdakı kimi olur.

ordinary modal + subject + have + past participle

İngilis Dilində Perfect Modals ( Mükəmməl Modallar ) İlə Nümunə Cümlələr

I feel terrible. Something I ate at the café must have made me sick.- Özümü pis hiss edirəm. Məncə kafedə yediyim bir şey mənə toxundu
I could have bought bread but I didn’t know we needed it.- Çörək ala bilərdim, amma ehtiyacımız olmadığını bilmirdim.
We shouldn’t have invited so many people to our party! I’m worried that we won’t have enough room for everyone.- Bu qədər insanı qonaqlığımıza dəvət etməməli idik! Hamı üçün yerimiz olmayacağından narahatam
I should have started saving money years ago!- İllər əvvəl pul yığmağa başlamalıydım!
I couldn’t have arrived on time, even if I’d left earlier. There were dreadful traffic jams all the way.- Daha əvvəl ayrılsaydım da vaxtında gələ bilməzdim. Yol boyu qorxunc tıxaclar var idi.
We couldn’t have finished the game, even if we’d wanted to. It was raining very hard and we had to stop.- İstəsək də oyunu bitirə bilməzdik. Çox güclü yağış yağırdı və dayanmalı olduq.
Luke could have passed the exam if he’d studied a bit more.- Biraz daha oxusaydı, Luka imtahandan keçə bilərdi.
John would have called Amy, but he didn’t have her number.- John Amy- yə zəng edərdi, amma nömrəsi yox idi.
Our neighbours shouldn’t have cut down the tree in their garden. It was a really beautiful tree.- Qonşularımız bağındakı ağacı kəsməməli idilər. Bu, həqiqətən gözəl bir ağac idi.
I would have come to see you! I didn’t know you were ill.- Səni görməyə gəlmişdim! Xəstə olduğunuzu bilmirdim.

İngilis Dilində Modal Verbs Nədir?

Modal verbs, modallığı göstərmək üçün istifadə olunan bir fel növüdür. Yəni ehtimal, qabiliyyət, icazə, tələb, imkan, təklif, sifariş, öhdəlik və ya məsləhət kimi növləri özündə əks etdirən bir fel növüdür. Modal fellər can, could, may, might, must, will, would, shall, should, ought to, had better, have to bəzən need və ya dare`dir. Əsasən İngilis dilində modal fellər tez- tez müəyyən qrammatik xüsusiyyətlərə əsaslanan sinif kimi seçilir.

Subject + Modal Verb + Verb

İngilis Dilində Modal Verbs İlə Nümunə Cümlələr

I was using my pencil a minute ago. It must be here somewhere!- Bir dəqiqə əvvəl qələmimi istifadə edirdim. Burada bir yerdə olmalıdır!
He should have gone to the doctor when he started feeling ill. Now it’s going to take longer for him to recover.- Xəstələnməyə başlayanda həkimə getməli idi. İndi onun yaxşılaşması üçün daha çox vaxt lazımdır.
When I went to Spain for the first time, I couldn’t speak a word of Spanish.- İlk dəfə İspaniyaya gedəndə bir kəlmə də İspan dilində danışa bilmədim.
My mother gave me an important letter to post, so I mustn’t forget to post it.- Anam mənə göndərmək üçün vacib bir məktub verdi, ona görə də göndərməyi unutmamalıyam.
You need to feed the cat at least twice a day.- Pişiyi gündə ən azı iki dəfə bəsləmək lazımdır.
Do you need to pay taxes as a resident of a foreign country?- Xarici bir ölkənin sakini olaraq vergi ödəməlisiniz?
The company boss must be extremely rich if he owns several sports cars.- Şirkət müdiri, bir neçə idman maşınına sahibdirsə, son dərəcə zəngin olmalıdır.
Jack didn’t need to explain the situation. Everyone know what was happening.- Jack’ə vəziyyəti izah etməyə ehtiyac yox idi. Hamı nə baş verdiyini bilir.
Many students in Great Britain must wear a uniform when they go to school.- Böyük Britaniyadakı bir çox şagird məktəbə gedərkən forma geyinməlidir.
When I lived in Italy, we would often eat in the restaurant next to my flat.- İtaliyada yaşadığım zaman mənzilimin yanındakı restoranda tez- tez yemək yeyirdik.

İngilis Dilində Ən Çox İstifadə Olunan Modallar Hansılardır?

İngilis dilində doqquz köməkçi fel var: can, could, may, might, will (should), would, should, must ve ought. Biz isə bu yazımızda 7 ən çox istifadə edilən köməkçi felə nəzər salacayıq. Elə isə keçək bu 7 köməkçi felə.

İngilis Dilində Can Modal İstifadəsi

‘Can‘ İngilis dilində çox istifadə olunan bir modal feldir. Bu ifadə, qabiliyyət, fürsət, tələb, icazə vermək, mümkünlüyü və ya imkansızlığı bildirmək üçün istifadə olunur. 3 əsas istifadə forması mövcuddur: Bacarmaq, icazə, ehtimal

Ancaq aşağıda görəcəyiniz kimi “Can”- nin fərqli istifadə yerləri də mövcuddur.

Bacarıq haqqında danışarkən:

Mənası nəyisə etməyi bacarmaq və ya kiminsə hər hansı bir şeyin necə edilməli olduğunu bilməsi deməkdir.

I can speak two languages – İki dildə danışa bilərəm.

Ehtimal haqqında danışarkən:

Well, I think your car can be repaired, but it’s not going to be cheap.– Düşünürəm ki, avtomobiliniz təmir oluna bilər, amma ucuz olmayacaq.

Təklif məqsədi ilə istifadə edilir:

Kiməsə kömək etməyi və ya onlar üçün bir şey etməyi təklif etdikdə istifadə edilə bilər.

You don’t need to walk home. I can take you there if you like.- Evə piyada getməyinə ehtiyac yoxdu. İstəsən səni oraya apara bilərəm.

İstəmək və ya icazə vermək / Bir şey tələb etmək:

Nəyəsə İcazə istəmək və ya nəyisə istəmək üçün istifadə olunur.

You can use my umbrella, I don’t need it right now – Mənim çətirimdən istifadə edə bilərsiniz, indi ehtiyac duymuram.

Qadağan edilmiş və ya icazə verilməyən bir şey məqsədi ilə istifadə edilir:

We cannot park the car next to this fire hydrant – Bu yanğın hidrantının yanında avtomobili park edə bilmirik.

Bir şeyin doğru olmadığına və ya təəccüblü bir şey olduğuna əmin olduğumuz zaman:

They can’t have landed on the moon, I’m sure it’s a hoax – Aya eniş edə bilməzlər, əminəm ki, fırıldaqdır.

İngilis Dilində Can Modalı İlə Cümlə Nümunələri

She can speak several languages.- O, bir neçə dildə danışa bilir.
We can go to Paris next week since you are free.- Sən uyğun olsan, gələn həftə Parisə gedə bilərik.
We can stay with my brother when we are in Paris.- Parisdə olanda qardaşımın yanında qala bilərik.
Nobody was able to tell the police who that man was, so he can’t be someone from here.- Heç kim polisə o adamın kim olduğunu söyləyə bilmədi, ona görə buradan biri ola bilməz.
You can’t sleep in that room. It’s full of boxes and other stuff.- O otaqda yata bilməzsən. Qutular və digər əşyalarla doludur.
My father can cook delicious meal.- Atam dadlı yemək bişirə bilir.
Mike is only nine months old. He can’t eat nuts yet.- Mike cəmi doqquz aylıqdır. Hələ qoz-fındıq yeyə bilmir.
He can speak Italian fluently because he spent 5 years there.- 5 ilini orada keçirdiyinə görə italyan dilində səlis danışa bilir.
That can’t be John over there. He said he would be in America this week.- Oradaki John ola bilməz. Bu həftə Amerikada olacağını söylədi.
You can’t go in without a ticket. All seats are reserved.- Bilet olmadan içəri girə bilməzsiniz. Bütün yerlər bronlandırılıb.

İngilis Dilində Could Modal İstifadəsi

Could, “Can” modal sözünün ikinci formasıdır. “Could”, “Can” ilə eyni məqsədlər üçün, ancaq keçmiş zaman formasında istifadə edilir. Xahiş, istək, icazə kimi hallar üçün ingilis dilində istifadə edilə bilər.

Subject + Could Modal Verb + main verb

İngilis Dilində Could Modalı İlə Nümunə Cümlələr

I couldn’t eat lasagne when I was a child, but I like it today.- Uşaq vaxtı lazanya yeyə bilmirdim, amma bu gün xoşuma gəlir.
I could ride a horse when I was younger but now I can’t – Mən cavan olduğum zaman at minə bilərdim, amma indi edə bilmirəm
I’m busy right now. Could you call back later? – Hazırda məşğulam. Daha sonra yenidən zəng edə bilərsiniz?
In high school, we couldn’t leave the classroom without a pass – Liseydə, bir keçid olmadan sinifdən çıxa bilmədik.
He couldn’t go to the concert because his mother wouldn’t let him – Anası ona icazə vermədiyi üçün konsertə gedə bilmirdi.
He couldn’t have taken him to the station because he didn’t have a car.- Maşını olmadığı üçün onu stansiyaya apara bilməzdi.
I could not take the flight because my mother got sick.- Anam xəstələndiyindən uçuşa gedə bilmədim.
I could not consult the doctor because he went on a holiday.- Tətilə getdiyi üçün həkimə müraciət edə bilmədim.
He couldn’t have painted that. He has no artistic ability at all – O boyaya bilməzdi. Heç bir sənət qabiliyyəti yoxdur.
When I was younger I could play tennis really well – Gənc olduğum zaman həqiqətən yaxşı tennis oynaya bilərdim.

İngilis Dilində Should Modal İstifadəsi

Should İngilis dilində adətən tövsiyə etmək və məsləhət vermək üçün istifadə edilən strukturdur. Edilməsi xoş olan vəziyyətləri bildirmək üçün Should, edilməsi xoş olmayan vəziyyətləri bildirmək üçün isə Shouldn’t modal sözündən istifadə edilir. Should, feilə “etməli” mənasını verərkən, shouldn’t isə “etməməli” mənasını verir.

Should ve shouldn’t ‘un qarşımızda olan bir şəxsə, o şəxsin ettiyi bir şeyin doğru və ya səhv olduğunu düşündüyümüz şeyləri tövsiyyə edərkən istifadə edirik.

İngilis Dilində Should Modalı İlə Nümunə Cümlələr

He shouldn’t play with those wires if he doesn’t know what he is doing – Nə etdiyini bilmirsə o tellərlə oynamamalıdır.
We should not forget those who have given their lives in the defence of freedom – Biz azadlığın müdafiəsində canlarını verənləri unutmamalıyıq.
They should be getting back on Sunday, shouldn’t they? – Onlar Bazar günü geri dönməlidirlər, elə deyilmi?
Dusty didn’t pry; she shouldn’t have told him what she did – Jenny nəzarət etmədi; ona nə etdiyini deməməli idi.
Shouldn’t you spend a bit more time practising your English? – Sən İngilis dili ilə məşğul olmağa bir az daha çox vaxt sərf etməməlisən?
Should scientists try to make machines that can think by themselves and have emotions? – Elm adamları özləri düşünə biləcək və duyğuları olan maşınlar düzəltməyə çalışmalıdırlarmı?
There should be an investigation into the cause of the disaster – Fəlakətin səbəbləri ilə bağlı araşdırma aparılmalıdır.
You should take the bus – it’s the easiest way to get there – Sən avtobusa minməlisən – ora çatmağın ən asan yolu budur.
If you’re annoyed with him, you should tell him – Əgər onunla əsəbləşirsənsə, sən bunu ona deməlisən.
There should be an investigation into the cause of the disaster – Fəlakətin səbəbləri ilə bağlı araşdırma aparılmalıdır.

İngilis Dilində Must Modal İstifadəsi

Bütün modal sözlərdə olduğu kimi, Must və Mustn’t köməkçi feillərindən sonra da, mütləq feil istifadə edilir və bu feil şəkilçi qəbul etmir. Must məcburiyyət bildirir. Güclü tövsiyələrdə should əvəzinə də istifadə edilir.

Subyekt + MUST + feil

Məcburiyyətlərdən və qaydalardan bəhs edərkən Must istifadə edirik. Must köməkçi feilinin istifadə yerlərini aşağıdakı kimi qruplaşdıra bilərik:

Bir işdən və ya məcburiyyətdən danışarkən: Bir şeyi etməlisinizsə və ya bəhs edəcəyiniz şey ümumi olaraq bir qaydadırsa, o zaman must istifadə edilə bilər.

Drivers must fasten their seat belt.- Sürücülər təhlükəsizlik kəmərlərini bağlamalıdırlar.

Bir şeyin həqiqətən lazımlı olduğunu vurğulamaq üçün:

She must call her mom. It’s urgent – O, anasına zəng etməlidir. Vəziyyət təcilidir.

Müəyyən bir vəziyyətin dəqiqliyindən əmin olduğumuz zaman:

Maggie must be hungry. She hasn’t eaten anything today – Maggie ac olmalıdır. O, bu gün heç bir şey yeməyib

Reallaşmış olma ehtimalı yüksək olan təxminlərdən bəhs edərkən: Must+ have + past participle

There is no orange juice left. My brother must have drunk it. – Portağal suyu heç qalmayıb. Qardaşım içmiş olmalıdır.

İngilis Dilində Must Modalı İlə Nümunə Cümlələr

Students must submit their homeworks on Friday – Tələbələr tapşırıqlarını cümə günü təslim etməlidirlər
People must stop when traffic lights are red – İşıqforun ışıqları qırmızı olarkən insanlar dayanmalıdırlar.
You must raise your hand to speak in the classroom – Sən sinifdə danışmaq üçün əlini qaldırmalısan.
If you have a heart condition, you must not ride the rollercoaster – Əgər ürək qüsurunuz varsa, sürət qatarına minməməlisiniz
Students mustn’t leave the classroom during the exam – İmtahan əsnasında tələbələr sinifdən çıxmamalıdır.
There must be a minimum of two members of the company at the meeting – İclasda şirkətin ən azı iki üzvü olmalıdır.
All passengers must present valid photo identification at check- in for all flights – Bütün sərnişinlər bütün uçuşlar üçün qeydiyyatdan keçdikləri zaman keçərli olan foto kimliklərini təqdim etməlidirlər.
You must try some of this chocolate cake. It’s delicious – Bu şokoladlı tortun bir hissəsini dadmalısan. O, çox dadlıdır.
What mustn’t students do during their classes? – Tələbələr dərs boyunca nə etməməlidirlər?
Mustn’t my dog be vaccinated? – Mənim itim peyvənd olunmamalıdır?

İngilis Dilində Be Able To İstifadəsi

“Be able to” strukturu “can” modal felinə bənzər bir məna daşıyır. “Be able to” quruluşu “-ə bilmək, edə bilmək” deməkdir. İstifadə olunduğu cümlələrdə səriştə və ya bacarıq mənasını verir. Bu mənada “can” quruluşuna son dərəcə bənzəyir. Bununla birlikdə, “can” quruluşu, hazırda tutulan səlahiyyətlərə istinad edilərkən istifadə olunur.

Neqativ cümlələrdə: Cümlənin ümumi qrammatik quruluşu olduğu kimi qalır, sadəcə, inkarlıq bildirən “not” qəlibi köməkçi felə əlavə olunur.

Sual cümlələrində: Digər sual cümlələrində cümlə üzvlərinin sırası necədirsə, eynilə burada da cümlə üzvləri sırası bildiyimiz şəkildə düzəlir. Köməkçi fel mübtədanın başına keçir və “be able to” olduğu yerdə qalır.

İngilis Dilində Be Able To İlə Nümunə Cümlələr

They were able to save the men from the sinking ship.- Kişiləri batan gəmidən xilas edə bildilər.
Maybe the Smiths will be able to build a new house next year.- Bəlkə Smiths gələn il yeni bir ev inşa edə biləcək.
Lisa has been able to clean her dress. She can wear it again.- Lisa paltarını təmizləməyi bacardı. Yenidən geyə bilər.
I haven’t been able to concentrate recently at work. I don’t know what it is.- Bu yaxınlarda işimdə cəmləşə bilmədim. Mən bunun nə olduğunu bilmirəm.
Alex will not be able to do his homework when his desk is in such a mess.- Alex masası belə bir qarışıqlıqda olduqda ev tapşırığını edə bilməyəcək.
Kevin lived in Italy for six years, so he must be able to speak Italian quite well. He will help you with your homework.- Kevin altı il İtaliyada yaşadığına görə italyan dilini yaxşı bilməyi bacarmalıdır. Ev tapşırığınızda sizə kömək edəcəkdir.
Despite the arrival of the storm, they were able to finish the football match.- Fırtına gəlməsinə baxmayaraq, futbol matçını bitirə bildilər.
I hope to be able to speak English very well after this course finishes.- Bu kurs bitdikdən sonra ingilis dilində çox yaxşı danışa biləcəyimi ümid edirəm.
The house was totally empty all day yesterday and I was able to finish that book I was reading.– Dünən ev bütün gün tamamilə boş idi və oxuduğum kitabı bitirə bildim.
And with practice, she won’t be able to make his life even longer.- Və təcrübə ilə həyatını daha da uzun müddətə davam etdirə bilməyəcək.

İngilis Dilində Will Modal İstifadəsi

Will qəlibi gələcək zamana işarə edir. Bir şey edəcəyini vəd edərkən və ya könüllü fəaliyyətdən danışarkən istifadə olunur. Başqa sözlə, gələcəyi ifadə edən, lakin fərqli vəziyyətləri göstərən istifadə imkanları var.

Subject + Auxiliary Verb + Verb

İngilis Dilində Will İlə Nümunə Cümlələr

I will not go to the cinema.- Mən kinoteatra getməyəcəm.
Stacey promises that she will love her boy friend forever.- Stacey oğlan dostunu sonsuza qədər sevəcəyinə söz verir.
I will send you the information when I get it.- Mən məlumatı əldə edəndə sizə göndərəcəyəm.
She will not buy a laptop at the end of this month.- O, bu ayın sonunda notebook almayacaq.
I will translate the email, so Mr. Smith can read it.- E- poçtu tərcümə edəcəm, ona görə də cənab Smith onu oxuya bilər.
I will call you when I arrive. – Gəldiyim zaman sənə zəng edəcəm.
John Smith will be the next President. – John Smit növbəti prezident olacaq.
Alice will not help us decorate for the party. – Ziyafət üçün dekorasiyada Alice bizə kömək etməyəcək.
Will they send me an offer? – Onlar mənə bir təklif göndərəcəklər?
I promise I will not tell him about the surprise party. – Söz verirəm ki, sürpriz parti haqqında ona danışmayacağam.
The marketing director will be replaced by someone from the New York office.- Marketinq direktorunu Nyu- York ofisindən biri əvəz edəcək

İngilis Dilində Would Modal İstifadəsi

Would köməkçi felini düzgün istifadə etdiyimizdən hər zaman əmin olmalıyıq. Bəzən would yerinə will istifadə etməli olduğumuz məqamlar olur. Əsasən turizm alanında istifadə olunan would sözü xahiş və ya təklif cümləsində istifadə olunduğu zaman, like sözü də əlavə olunduğu zaman “sınız mı?”, “siniz mi?” mənasını verir. “Who”, “What”, “Where”, “When”, “Why” və “How” suallarını verərkən istifadə oluna bilər.

İngilis Dilində Would İlə Nümunə Cümlələr

My mother would take me to the library every monday when I was child.- Uşaqlığımda anam məni hər bazar ertəsi kitabxanaya aparardı.
I would love to buy a boat one day. – Bir gün bir gəmi sahibi olmaq istəyərəm.
Stacey promised that she would love her boy friend forever.- Stacey, oğlan dostunu sonsuza qədər sevəcəyinə söz verdi.
If I had a lot of money I would like to own a farm one day. – Əgər, bir gün çox pulum olsa bir ferma sahibi olmaq istəyərəm.
Jack said he would finish the work the next day.- Jack işi ertəsi gün bitirəcəyini söylədi.
Would you like to join us tomorrow?- Sabah bizə qoşulmaq istərdinizmi?
Camilla would change her clothes if she were at home.- Camilla evdə olsaydı paltarını dəyişdirərdi.
My father would take me to the park every sunday when I was a child.- Atam uşaq vaxtı məni hər bazar günü parka aparardı
Who would make such a big mistake?- Kim belə böyük bir səhv edəcək?
We wouldn’t often go on holiday.– Çox vaxt tətilə getməzdik.