İngilis dilində danışığınızı inkişaf etdirməyin bir başqa yolu da yanıltmaclardan istifadə etməkdir. Yanıltmaclar, sözlərin və buna bənzəyən digər kəlimələrin sıra ilə təkrarlanmasına şərait yaradan dil və ağızın istifadə etdiyi sözlərə alışqanlığını artdırır. İngilis dilində iki fərqli tərzdə yanıltmaclar vardır. İlk tərz “Tongue Twister” adlanan və bildiyimiz standart yanıltmaclar, digəri isə “Nursery Rhyme” adlanan az yaşlı yanıltmacları. Gəlin bu iki tərzi biraz incələyək.
İngilis dilində “tongue twister” adı ilə qarşılaşdığımız yanıltmaclar mövzusu, İngilis dilinizi inkişaf etdirərkən kömək edə biləcək bir mövzudur. Rahatlıqla xatırladığınız kimi, ibtidai sinifdə oxuduğumuz zamanlarda da ana dilimizdə yanıltmaclar öyrəndik və bu yanıltmaclar sayəsində tələffüzümüzü və sürətimizi yaxşılaşdırdıq. Yanıltmacları çoxlu təkrarlayaraq nitqinizi daha səlis edə bilərsiniz. Diliniz inkişaf edəcək və tələffüzdə çətinlik çəkməyəcəksiniz. Yanıltmacların yalnız uşaqlar üçün olduğu fikriniz varsa, ondan qurtulmanızı məsləhət görürük. Kiçik bir təcrübə ilə dilinizi nə qədər sürətləndirə biləcəyinizə təəccüblənəcəksiniz!
İngilis dilində “dil twister”, “rigmarole” və “rhyme” adları ilə qarşılaşılan yanıltmaclar, əsasən söz və ya səs bənzərliklərindən istifadə edərək yaradılan qısa yanıltmaclar quruluşlarıdır. Hazırsınızsa, İngilis dilində yanıltmacları bir az daha ətraflı öyrənməyin faydalarına baxmağa başlaya bilərik!
İngilis Dilində Yanıltmac Deməyin Faydaları
İngilis dilində yanıltmacları ana dilinizdən başqa bir dildə söyləməyin faydalarına nəzər salaq;
İngilis Dilində Asan Söz Öyrənmək
İngilis yanıltmaclarının yazımları bir-birinə yaxın olan sözlərdən və ya oxşar səsli sözlərin təkrarından ibarət olduğunu söylədik. Bu səbəbdən yanıltmaclarr üzərində işləyərkən öyrənəcəyiniz sözlərin zehninizdə daha rahat olacağı mümkündür. Asan səviyyə yanıltmac nümunələri ilə başlaya və çətin səviyyə yanıltmac nümunələrinə qalxa bilərsiniz, özünüzü bu mənada inkişaf etdirə bilərsiniz.
Oxuduğunuzu başa düşmək lazımdır. Başa düşməsəniz bunun səbəbi qrammatikadan olan zəyifliyinizdir. Problemi həll etmək üçün problemin nə olduğunu anlamalıyıq. Əgər qrammatikadan yana probleminiz yoxdursa o zaman diqqət etməli olduğumuz məqam söz bazamızdır. Bu iki əsas nöqtəni tam təmin etdikdən sonra isə tez- tez praktika edin. İngilis dilində oxuyun və məşq edin.
Əgər siz öyrəndiyiniz sözləri ingilis dilində digər bildiyiniz sözlər ilə əlaqələndirə bilsəniz, o vaxt o sözü daha asan öyrənərsiniz və unutmazsınız. İngilis dilində bir sözü zehnimizə yaxşıca yerləşdirib əlaqələrini qüvvətləndirmək üçün o sözün sinonim və antonimləri ilə öyrənməyiniz də sizə kömək olacaqdır. Əvvəlcə bir qələm götürün və yeni öyrəndiyininiz sözü yazın. Əliniz vərdiş etsin, öyrəndikdə zehniniz sözü dəfələrlə görsün. Sonra bu sözü bir cümlə ilə düzəldin, bu barədə düşüncənizdə xəyal edin. Bunları etdikdə, o sözü tam mənasında yaşamış və düşüncənizə yerləşdirmiş olacaqsan.
İngilis Dilində Tələffüzü İnkişaf Etdirməyin Metodları
İngilis dilində, Azərbaycancada olmayan bəzi səslər mövcuddur. Bu səbəblə sizə tam yad olan bu səsləri necə öyrənəcəyinizlə bağlı kömək etmək istədik.
İngilis dilində məhşurlar da bir sözü necə tələffüz etməli olduğumuzla bağlı işimizi olduqca çətinləşdirir. “Way,” “weigh” və “whey” sözləri eyni tələffüzə sahibdir lakin “comb,” “bomb” və “tomb” tam fərqli tələffüz edilir.
Danışmağı öyrənmədən əvvəl dinləməyi öyrənməlisən. Dinləyərkən bəzi səsləri ayırmaq çətin ola bilər. Dinləməyi öyrənməyə başlamaq üçün istifadə edə biləcəyiniz bir çox bələdçi var. Burada filmlərə baxarkən, mahnı və musiqi dinləyərkən və podkastları dinlədiyiniz zaman anlamağı öyrənmək üçün əla məqalələr tapa bilərsiniz.
İngilis dili vurgu ilə istifadə edilən bir dildir. Beləliklə, bəzi sözlər və səslər digərlərindən daha vacibdir. Cümlələrdə də vurğu var. Bəzi sözlər cümlənin qalan hissələrindən daha vacibdir və daha aydın və güclü şəkildə danışılır. Bu cümləni ucadan oxumağa çalışın: “I ate some toast with butter in the morning”.
Bu cümlə belə səslənməlidir (qalın ilə yazılmış sözlər vurğulanmışdır): “I ate some toast with butter in the morning”
Yüksək səslə oxumaq, dialoq qurmaq və başqaları danışarkən onların hara vurğu verdiklərini dinləməklə məşqlərə davam edin.
İngilis dilində yanıltmacları və tələffüzünü öyrənmək, əlbəttə ki, İngilis dilindəki tələffüzünüzü yaxşılaşdırmağa kömək edəcəkdir. Bu yanıltmacların səsli ifadələrini internetdəki bir çox saytda tapa bilərsiniz. İstəsəniz bu səs ifadələri ilə də işləyə bilərsiniz. Əvvəlcə qulaq asın, sonra təkrarlamağa çalışın. Tələffüzünüzü yaxşılaşdırmaq baxımından, yanıltmaclar xaricində edə biləcəyiniz əla bir məşqdir. Fərqli xəbər saytlarından videolar aça və orada eşitdiklərinizi təkrarlamağa çalışa bilərsiniz.
İngilis Dilində Dinləmə Qabiliyyətini İnkişaf Etdirməyin Metodları
Dinləmək bir bacarıqdır, hər bacarıq inkişaf etdirilməlidir, buna görə işlədilməlidir.İngilis dilində dinləmə bacarıqlarınızı artırmağın ən yaxşı yolu çox dinləməkdir. Dinləmək, danışmaq və yazmaqla müqayisədə passiv bir bacarıq olsa da, real həyatda aktiv dinləməyə ehtiyac duyacaqsınız. Real həyatda yalnız dinləmirik, xarici təsirlərə reaksiya verərək cavab veririk.
Ümumiyyətlə qulaq asmağı çox yaxşı bilən, musiqi qulağı olan insanlar, düzgün tələffüzün ən kiçik detallarını tez bir zamanda öyrənərək vurğusuz danışa bilirlər. Tələffüzü tətbiq etdikcə dinləməyinizi də inkişaf etdirirsiniz. Özümüzün deyə biləcəyimizdən daha yaxşı eşitdiyimiz elmi sübut edilmişdir.
Bacardığınız qədər tənha yerlərdə İngilis dilində hekayələr dinləyin. Artıq elə bir zamandayıq ki, hər yerdə internet var. Dağ, təpə fərq etməz, tənha və səssiz yerləri seçin. Eşidəcəyiniz səslər sadəcə açdığınız İngiliscə hekayələr olsun. Bu sizin dinləmə xüsusiyyətinizə çox müsbət təsir edəcəkdir. Lakin bütün bunları edərkən qərarlı və həvəsli olun. Nəticəsini qısa müddətdə hiss etməsəniz belə bir müddət sonra fərqinə varacaqsınız.
İnternetdə İngilis dilində bir çox dərsliklər var. Bu sadəcə İngilis dili dərsləri deyil. Digər öyrənmək istədiyiniz hər şeyi İngiliscə öyrənməyə çalışın. Videoları İngilis dilində dinləyin. Bu sizə çox kömək edəcək.
Yanıltmac nümunələri də bu iş üçün çox uyğundur. İngilis diliniz yaxşı deyilsə, başqa sözlə, ingilis dilində yenisinizsə, ən yaxşısı sadə İngilis dilində yanıltmaclardan başlamaqdır. İngilis dilində yanıltmacları mənaları ilə öyrənildikdə, düşüncənizdə daha rahat qalacaq. Bu baxımdan bir söz lüğəti üzərində işləmək faydalı olacaqdır. Bu iş tərzi ilə dünyanın ən çətin yanıltmacının belə məzmununu başa düşə biləcəyinizə və asanlıqla tələffüz edəcəyinizə əmin olacaqsınız!
İngilis Dilində Sadə Yanıltmaclar
Bəs işimizi asan səviyyə İngilis dilində yanıltmaclar ilə başlamaq istərdiniz? İngilis dilindəki yanıltmaclara nəzər salaq.
She saw Sharif’s shoes on the sofa. But was she so sure those were Sharif’s shoes she saw?
Yanıltmacları Azərbaycan dilinə çevirdiyimizdə, əlbəttə ki, ingilis dilində verdiyi effekti vermir. Eynilə, bir Azərbaycan dilində yanıltmacı ingilis dilinə çevirsəniz, bu nəticəni əldə edəcəksiniz.
Əvvəlcə “She saw Sharif’s shoes on the sofa” cümləsinə nəzər salaq. Buradakı she sözü qadın bir insanı ifadə edir. Bildiyiniz kimi saw feli, yəni görməyin keçmiş vaxtıdır. Sofa sözü isə divan deməkdir. Cümləni tamamilə tərcümə etsək, “Şerifin ayaqqabılarını divanda gördü” şəklində tərcümə edə bilərik.
İndi isə “But was she so sure those were Sharif’s shoes she saw?” cümləsinə baxaq. To be sure, əmin olmaq deməkdir. Bütün cümlənin tərcüməsi belə olmalıdır; “Ama gördüyü ayaqqabının şerifin ayaqqabısı olduğuna o qədər əmin idimi?” Bu asan uşaq yanıltmaclarının məqsədi ‘s’ və ‘sh’ səslərini öyrənmək və bu məzmunda tələffüzü yaxşılaşdırmaqdır. Bu dil yanıltmacı nə qədər sürətli deyə bilərsiniz?
How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?
Woodchuck sözünün Azərbaycan dilində qarşılığı dağ sıçanıdır. “To chuck wood” ifadəsini “odun daşımaq” olaraq tərcümə edə bilərik. Bütün cümləni tərcümə etmək istəyiriksə, aşağıdakıları əldə edirik; “Bir dağ sıçanı nə qədər taxta daşıyardı, əgər bir dağ siçanı taxta daşıya bilsəydi?”
He would chuck, he would, as much as he could, and chuck as much wood as a woodchuck would if a woodchuck could chuck wood.
Hamısını bir anda demək olduqca çətindir, elə deyilmi? İstəsəniz,bu yanıltmacı özündə cəmləşdirən “The Woodchuck Song” mahnısı ilə öyrənin, yanıltmacı daha asan öyrənə və təcrübənizi sürətləndirə bilərsiniz. Bacara bilməsəniz də, mahnını dinləyə və əylənə bilərsiniz!
Can you can a can as a canner can can a can?
‘Can you can a can’ Can sözu ‘bacara bilmək’ mənasından başqa ‘konserv’ və “qutulamaq” mənasıda var. Bu vəziyyətdə, ‘can you can a can’ cümləsinin mənası “bir qaba yemək qoya bilərsən / yeməyi konservləşdirə bilərsən?” deməkdir. “as a canner” ifadəsi konserv fabrikində konservləşdirən işçiyə aiddir.
“As a canner can a can” cümləsi “bəhs etdiyimiz işçi yeməyi konservləşdirib və qutunu bağladığı kimi” deməkdir. Cümlədə ‘canner’ olaraq adlandırılan şəxs, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi fabrikdəki qidalara qida yerləşdirən, qidayı konservə qoyan şəxsdir.
Asan yanıltmaclar arasında sayılacaq bu qafiyənin məqsədi ‘can’ sözünün tələffüzünü öyrənməkdir.
Nümünə Sadə Yanıltmaclar
- She saw Sharif’s shoes on the sofa. But was she so sure those were Sharif’s shoes she saw? – Divanda Şərifin ayaqqabılarını gördü. Bəs o əmin idi ki, gördüyü Şərifin ayaqqabılardı?
- How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?- Bir dağ siçanı odun ata bilsəydi, bir dağ siçanı nə qədər odun atardı?
- Can you can a can as a canner can can a can?- Konserva düzəldən bir konserva qutusu olabilər mi?
- If a dog chews shoes, whose shoes does he choose.- Bir it ayaqqabı çeynəyirsə, kimin ayaqqabılarını seçər.
- I saw a kitten, eating chicken in the kitchen.- Mətbəxdə bir pişik balası gördüm, toyuq yeyirdi.
İngilis Dilində Orta Səviyyə Yanıltmaclar
Əgər yuxarıdakı asan yanıltmacları ardıcıl üç dəfə oxuya bilirsinizsə, indi bu yanıltmacların vaxtı gəldi. Orta səviyyə yanıltmaclar birlikdə araşdıraq;
A pessimistic pest exists amidst us
Bu dəfə Azərbaycan dilinə çevrildikdə yanıltmac olmaqdan tamamilə uzaqlaşan bir cümlə var. Pessimistic sözünün mənası “pessimist, bədbin” deməkdir. Pest sözü fərqli mənaları göstərir. “Zərərverici, insan üçün problem yaradan şey, baş ağrısı, zərərli göbələk, vəba” kimi bir çox fərqli məna daşıyan bir sözdür. Exist isə mövcud olmaq deməkdir.
Amidst sözü, “arasında, ortada” kimi mənalara malikdir. “Amidst us” ifadəsi “bizim aramızda” deməkdir. Cümləni tamamilə tərcümə etsək, “Bizim aramızda pessimist bir zərərverici mövcuddur.” şəklində tərcümə edə bilərik.
Orta səviyyəli bir yanıltmac olaraq izah edə biləcəyimiz bu dil yanıltmacının məqsədi “s” və “st” səslərini öyrənmək və bu çərçivədə tələffüzünü yaxşılaşdırmaqdır. Bu dil yanıltmacı ilə bir mahnı da var. Mahnını dinləməklə də məşq edə bilərsiniz!
The sick Sikh’s sixty – sixth sheep is sick
Sikh bir dinə mənsub bir insana aiddir və “tələbə, şagird” deməkdir. Sixty – sixth, altmış altıncı deməkdir. Sheep isə bildiyiniz kimi qoyun deməkdir. Cümləni tamamilə tərcümə etsək, “Qəşəng Sikh`in altmış altıncı qoyunu xəstədir” kimi bir cümləyə rast gəlirik. Burada bir ixtisar var. “sheep is” qısaltması olaraq “sheep’s” kimi istifadə olunur.
Orta səviyyəli bir yanıltmac olaraq izah edə biləcəyimiz bu dil yanıltmacının məqsədi “s” və “k” səslərini öyrənmək və beləliklə tələffüzünü yaxşılaşdırmaqdır. Yanıltmacı üç dəfə sürətli ardıcıllıqla təkrarlamağa çalışın.
A loyal warrior will rarely worry why we rule
Loyal sözü ‘sadiq’ deməkdir. Warrior isə “döyüşçü, əsgər, mücahid” mənasını verir. Worry bildiyiniz kimi “narahat olmaq” deməkdir. Rule isə “idarə etmək” deməkdir. Cümləni bir bütün olaraq çevirsək, “Sədaqətli bir döyüşçü niyə rəhbərlik etdiyimiz ilə bağlı nadir hallarda narahat olar.” olduğu ortaya çıxır. Anlamı kənara qoyub cümlənin məqsədi əlbətdə ki, tələffüzünüzü yaxşılaşdırmaq və əylənməkdir.
Orta səviyyəli yanıltmac nümunələrimizin sonuncusu olan bu yanıltmacının məqsədi xüsusilə “l” və “r” səsləri üzərində bir araşdırma aparmaqdır. Öncə yavaş- yavaş deməyə və sonra tez-tez təkrar etməyə cəhd edə bilərsiniz.
Nümünə Orta Səviyyə Yanıltmaclar
- A loyal warrior will rarely worry why we rule.- Sədaqətli bir döyüşçü niyə rəhbərlik etdiyimiz ilə bağlı nadir hallarda narahat olar.
- Green glass globes glow greenly.- Yaşıl şüşə kürəciklər yaşıl rəngdə parlayır.
- The big bug bit the little beetle.- Böyük böcək kiçik böcəyi dişlədi
- The chic Sikh’s sixty- sixth sheep is sick- Qəşəng Sikh`in altmış altıncı qoyunu xəstədir.
İngilis Dilində Çətin Yanıltmaclar
Gəlin birlikdə daha mürəkkəb və uzun yanıltmac nümunələrini araşdıraq.
Which witch switched the Swiss wristwatches?
İngilis dilində tələffüzündə çətin bir yanıltmac olan bu cümlənin mənasını birlikdə araşdıraq. Which sözü hamınızın bildiyiniz kimi ‘hansı’ mənasını verir. Bənzər bir tələffüz ilə “witch” sözü “ifritə” mənasında istifadə olunur.
Swiss sözü İsveçrə xalqını göstərmək üçün istifadə olunur. Son olaraq wristwatches sözü ‘qol saatı’ deməkdir. Tamamilə tərcümə etdikdə aşağıdakı cümləni görürük; “Hansı ifritə İsveçrə qol saatlarını dəyişdirdi?”
Çətin yanıltmaclar arasında verdiyimiz bu yanıltmacının məqsədi ‘w’, ‘s’ və ‘ch’ səslərini tətbiq etmək və tələffüzünü yaxşılaşdırmaqdır. Bu dil yanıltmacını tez- tez söyləməyə çalışaq!
She sells seashells by the seashore
Sell feli satış deməkdir. Seashells özü “dəniz qabıqları” mənasında istifadə olunur. Seashore sözü “dəniz sahili” kimi istifadə olunur. Bütün cümlənin tərcüməsi belədir; “Dəniz sahilində dəniz qabıqları satır.”
Çətin bir səviyyəli yanıltmac olaraq xarakterizə edilə bilən bu yanıltmacda vurğulanan sözlər “sea” (dəniz) və “sell”(satmaq) əsasən “s” və “sh” səsləri üzərində dayanıb
Nümünə Çətin Səviyyə Yanıltmaclar
- I have got a date at a quarter to eight.
- I’ll see you at the gate, so don’t be late.
- Səkkizə çeyrək qala bir görüşüm var
- Qapıda görüşəcəyik, gecikməyi
- She sells seashells on the seashore.
- The shells she sells are seashells, I’m sure.
- And if she sells seashells on the seashore,
- Then I’m sure she sells seashore shells.
- Dəniz sahilində dəniz qabıqları satır.
- Satdığı qabıqlar dəniz qabıqlarıdır, əminəm.
- Dəniz sahilində dəniz qabıqları satarsa,
- Sonra dəniz sahilindəki mərmi satdığına əminəm.
- Susie works in a shoeshine shop.
- Where she shines, she sits
- And where she sits, she shines.
- Susie ayaqqabı rəngləmə mağazasında işləyir.
- O, harda parlayır orda oturur
- Və oturduğu yerdə parlayır.
