Irregular Verbs – İngilis dilində qaydasız feillər və mənaları

Bu dəfə bəhs edəcəyimiz mövzu ingilis dilində qaydasız fellər və onların oxunuşu, mənası, düzəldilmə şəkilləri ilə bağlıdır.          

İngilis dilində fellər qaydalı (Regular) və qaydasız (Irregular) olmaqla iki qrupa ayrılır. Qaydalı fellərin keçmiş zamanının, yəni Past Simple və Past Particle formalarının düzəldilmə şəkilləri adından da məlum olduğu kimi ümumi qaydalara tabedirlər və felin sonuna –d, -ed şəkilçilərindən birini artırmaqla düzəldilir. Məsələn, I work, I worked. Qaydasız fellərin isə xüsusi bir düzəldilmə qaydası yoxdur. Bu fellərin həm Past Simple formaları, həmdə Past Particle formaları düzəldilirkən müxtəlif formalar müşahidə edilir və bu felləri yalnız və yalnız əzbərləmək lazımdır.

Bu yazımızda siz aşağıdakı başlıqlar ilə tanış olacaqsınız.

• İngilis dilində qaydasız feillər cədvəli
• İngilis dilində qaydasız feillərin 2. və 3. Formaları nə vaxt istifadə edilir?
• İngilis dilində qaydalı feillər
• İngilis dilində qaydasız feillər ilə bağlı cümlə nümunələri

İngilis dilində qaydasız feillər cədvəli

İngilis dilində mütləq şəkildə bilməli olduğumuz bütün qaydasız feillərin cədvəli aşağıda verilmişdir:

Irregular Verbs – qaydasız feillər

İngilis dilində qaydasız feillərin 2. Və 3. Formaları nə vaxt istifadə edilir?

Qaydasız feillərin ikinci forması nə zaman istifadə edilir? Qaydasız feillərin ikinci forması olan V2, keçmiş zaman, yəni Past Tense formasıdır. Past Tense hərəkətin keçmişdə reallaşdığını göstərir. Past Simple Tense olaraq qurulan cümlələrdə V2 istifadə edilir. Azərbaycan dilindəki tərcüməsi “keçmiş sadə zaman”-dır. Bu feillərin Past Simple Tense olaraq istifadə edildiyi formul belədir: Subject + Verb₂ + Object. Nümunə üçün;

I went to the hospital last night – dünən gecə xəstəxanaya getdim. I woke up yesterday at 11 o’clock – dünən saat 11-də oyandım. David brought his car to Baku last week – David keçən həftə maşınını Bakıya gətirdi. She wrote a letter to her boyfriend yesterday morning in the class – o, dünən səhər sevgilisinə məktub yazdı.

Qaydasız feillərin 3-cü forması nə zaman istifadə edilir? Qaydasız feillərin 3-cü formasının bir neçə istifadəsi mövcuddur. Bunlar aşağıdakılardır:

Present Perfect Tense (indiki bitmiş zaman)

Keçmişdə olan və indiki zamanda təsiri davam edən hal və vəziyyətlər üçün istifadə edilir. Formulu belədir: Subject + Have/Has + Verb₃ + Object. Nümunə;

I have gone to school – mən məktəbə getmişəm. She has just done her homework – o, ev tapşırığını indicə bitirib. I have never seen a tiger in my life – həyatımda heç vaxt pələng görməmişəm. My mother has eaten sushi before – anam daha öncə suşi yeyib.

Past Perfect Tense (keçmiş bitmiş zaman)

Keçmiş zamanda baş verən hadisədən əvvəl meydana gələn başqa bir hadisədən bəhs etmək üçün bu zaman formasından istifadə edilir. Bu zaman formasını qura bilmək üçün də qaydasız feillərin 3-cü formasını bilmək vacibdir. Formulu belədir: Subject + Had + Verb 3 + Object I had seen the car before the accident – qəzadan əvvəl maşını görmüşdüm. My father had taught me French – atam mənə Fransız dilini öyrətmişdi. We went out after the rain had begun – biz yağış başlayandan sonra çölə çıxdıq. Miss Clark told me that my son had broken a window – Xanım Clark oğlunun pəncərəni qırdığını dedi.

Future Perfect Tense (gələcək bitmiş zaman)

Feillərin 3-cü formalarının istifadə edildiyi zamanlardan biri də Future Perfect zamanıdır. Bu zaman forması, hal və hərəkətin gələcək zamanda tamamlanmış olacağı haqqında məlumat verir. Feillərin V3 formasını bilmədən bu zaman formasından da doğru istifadə edə bilmərik. Future Pefect Tense quruluşu belədir: Subject + will have + Verb 3 + Object I will have spoken to her about the project – onunla proyekt haqqında danışmış olacağam.

I hope I will have taken a house by the end of this year – ümid edirəm ki, bu ilin sonuna qədər ev almış olacağam. They will have paid the money by the end of next July – pulu gələn ilin İyul ayının sonuna qədər ödəmiş olacaqlar. The students will have chosen the Project topic by Friday – tələbələrcümə gününə qədər proyekt mövzusunu seçmiş olacaqlar.

Passive Voice (passiv forma)

Feillərin V3 formasının istifadə edildiyi digər bir yer ilə passiv cümlələrdir. Hərəkəti reallaşdıran şəxsin kim olduğu haqqında məlumatın verilmədiyi cümlə quruluşlarına Passive Voice deyilir. Məsələn; The car was stolen – maşın oğurlandı. The door had been broken – qapı qırılmışdı. The delivery must be sent by tomorrow to give the gift on time – hədiyyənin vaxtında verilə bilməsi üçün bağlama sabaha qədər göndərilməlidir. The cake will be made by Sam – tort Sam tərəfindən hazırlanacaq.

Sifət düzəltmək üçün

İsimlərin və ya digər sifətlərin əvvəlinə gələrək say, rəng, yer, forma və s. kimi özəlliklər haqqında məlumat verən sözlərə sifət deyilir. İngilis dilində isimlərin əvvəlinə V3 əlavə edilməklə bu özəlliklər haqqında məlumat verilir. Eyni zamanda V3 burada feili sifət olaraq çıxış edir. Məsələn; There is a broken vase on the table – masanın üstündə qırıq güldan var. May I take a cup of frozen coffee? – bir fincan donmuş qəhvə ala bilərəm? He came to school yesterday with a torn shirt – o, dünən cırıq köynək ilə məktəbə getdi. This book belongs to a known author – bu kitab tanınan yazıçıya aiddir.

İngilis dilində qaydalı feillər

İngilis dilində hansı feilin qaydalı, hansı feilin qaydasız olduğunu bilmək mövzunun başlanğıcında da qeyd etdiyimiz kimi olduqca vacibdir. Aşağıda qaydalı feillər siyahısı ilə tanış ola bilərsiniz:

Regular Verbs – qaydalı feillər

İngilis dilində qaydalı feillər ilə bağlı cümlələr

Maria accepts the award on his behalf – Maria mükafatı onun adına qəbul edir.

Maria accepted the award on his behalf – Maria mükafatı onun adına qəbul etdi.

Maria will accept the award on his behalf – Maria mükafatı onun adına qəbul edəcək.

I advise you to slow down – mən yavaşlamağını tövsiyə edirəm.

I advised you to slow down – mən yavaşlamağını tövsiyə etdim.

I will advise you to slow down – mən yavaşlamağını tövsiyə edəcəm.

The dogs amuse the baby – itlər körpəni əyləndirir.

The dogs amused the baby – itlər körpəni əyləndirdi.

The dogs will amuse the baby – itlər körpəni əyləndirəcək.

George begs for your forgiveness – George bağışlamağın üçün yalvarır.

George begged for your forgiveness – George bağışlamağın üçün yalvardı.

George will beg for your forgiveness – George bağışlamağın üçün yalvaracaq.

They bolt out the door – onlar qapını çölə boltlayırlar.

They bolted out the door – onlar qapını çölə boltladılar.

They will bolt out the door – onlar qapını çölə boltlayacaqlar.

Nothing compares to freshly squeezed orange juice – heç nə yeni sıxılmış portağal suyu ilə qarşılaşdırılmır.

Nothing compared to freshly squeezed orange juice – heç nə yeni sıxılmış portağal suyu ilə qarşılaşdırılmadı.

Nothing will compare to freshly squeezed orange juice – heç nə yeni sıxılmış portağal suyu ilə qarşılaşdırılmayacaq.

Fido destroys all the furniture – Fido bütün mebelləri sökür.

Fido destroyed all the furniture – Fido bütün mebelləri sökdü.

Fido will destroy all the furniture – Fido bütün mebelləri sökəcək.

Hiçbir şey taze sıkılmış portakal suyu ile karşılaştırılamaz.

Taze sıkılmış portakal suyuna kıyasla hiçbir şey yok.

Hiçbir şey taze sıkılmış portakal suyu ile karşılaştırılamaz.

Diane dresses for success – Diane müvəffəqiyyət üçün geyinir.

Diane dressed for success – Diane müvəffəqiyyət üçün geyindi.

Diane will dress for success – Diane müvəffəqiyyət üçün geyinəcək

The hamster escapes from his cage – hamster qəfəsdən qaçır.

The hamster escaped from his cage – hamster qəfəsdən qaçdı.

The hamster will escape from his cage – hamster qəfəsdən qaçacaq.

Horace gazes out the window – Horace pəncərədən çölə baxır.

Horace gazed out the window – Horace pəncərədən çölə baxdı.

Horace will gaze out the window – Horace pəncərədən çölə baxacaq.

Stella heats up her dinner in the microwave – Stella axşam yeməyini mikrodalğada isidir.

Stella heated up her dinner in the microwave – Stella axşam yeməyini mikrodalğada isitdi.

Stella will heat up her dinner in the microwave – Stella axşam yeməyini mikrodalğada isidəcək.

Andy and Angela hug in a warm embrace – Andy və Angela isti qucaqlama ilə qucaqlaşırlar.

Andy and Angela hugged in a warm embrace – Andy və Angela isti qucaqlama ilə qucaqlaşdılar.

Andy and Angela will hug in a warm embrace – Andy və Angela isti qucaqlama ilə qucaqlaşacaqlar.

The off-color jokes offend the audience – rəngsiz zarafatlar izləyiciləri incidir.

The off-color jokes offended the audience – rəngsiz zarafatlar izləyiciləri incitdi.

The off-color jokes will offend the audience – rəngsiz zarafatlar izləyiciləri incidəcək.

The newlywed couple sail away on their honeymoon – Yeni evlənən cütlük bal ayında yelkənlə üzür.

The newlywed couple sailed away on their honeymoon – Yeni evlənən cütlük bal ayında yelkənlə üzdü.

The newlywed couple will sail away on their honeymoon – Yeni evlənən cütlük bal ayında yelkənlə üzəcək.

İngilis dilində qaydasız feillər ilə bağlı cümlə nümunələri

be / was / were / been

Tom was in New York yesterday – Tom dünən Nyu-Yorkda idi.

I’ve been at this job for a long time – Mən uzun müddət bu işdəyəm.

She’ll be at the party next weekend – Gələn həftə sonu partiyada olacaq.

beat / beat / beaten

We beat the home team yesterday – Dünən ev sahibi komandanı məğlub etdik.

I’ve never beaten Tom at chess – Heç vaxt Toma şahmatda qalib gəlmədim.

Do you think you could beat him? – Düşünürsən ki, onu döyə bilərsən?

become / became / become

Jason has become an excellent doctor – Jason əla həkim oldu.

I’ll become your friend if you move here – Bura köçsəniz sənin dostun olacağam.

The situation became a problem for Bob – Vəziyyət Bob üçün problem oldu.

begin / began / begun

They haven’t begun the play yet – onlar hələ oyuna başlamayıblar.

I began to work early this morning – Bu səhər tezdən işə başladım.

She’ll begin to explain in a moment – Bir dəqiqə sonra izah etməyə başlayacaq.

bend / bent / bent

He bent the branch until it broke – Budağı qırılana qədər əydi.

The flag poll bends in the wind – Bayraq dirəyi küləkdə əyilir.

I’ve bent the nail in the board – lövhədəki mismarı sökdüm.

break / broke / broken

My boy has broken three windows this week! – Oğlum bu həftə üç pəncərə sındırdı!

I broke that window last week – mən keçən həftə həmin pəncərəni sındırdım.

She usually breaks the egg over the table – o, yumurtanı adətən masanın üstündə qırır.

buy / bought / bought

Janice bought a new watch last week – Janice keçən həftə yeni bir saat alıb.

I usually buy my vegetables at a country stand – Adətən tərəvəzlərimi ölkə stendindən alıram.

He’s bought more than 10 cars in his life – Həyatında 10-dan çox maşın alıb.

come / came / come

We came home earlier yesterday – dünən evə daha tez getdik.

He comes to class on time every day – Dərsə hər gün vaxtında gəlir.

He’s come across that song before – Daha əvvəl o mahnıya rast gəlir.

cut / cut / cut

How many pieces have you cut? – Neçə parça kəsmisən?

I cut my finger on a glass yesterday – Dünən barmağımı bir stəkana kəsdim.

The boy never cuts his own steak – Oğlan heç vaxt öz tikəsini kəsmir.

draw / drew / drawn

She drew a beautiful picture in class – o, sinifdə gözəl bir şəkil çəkdi.

Jackie has drawn a few clowns this week – Sinifdə gözəl bir şəkil çəkdi.     

She’ll draw the money from the account tomorrow – Sabah hesabdan pul çıxaracaq.

drink / drank / drunk

I was so thirsty I drank two bottles of water – çox susuz qaldım, iki şüşə su içdim.

Have you drunk any water yet? – hələ su içməmisən?

I’ll drink something when I get there – Oraya çatanda bir şey içəcəm.

drive / drove / driven

Have you ever driven across the U.S.? – Heç ABŞ-da maşın sürmüsənmi?

I drove to the basketball game after work – İşdən sonra basketbol oyununa getdim.

He’s going to drive to the airport this evening – o, bu axşam hava limanına gedəcək.

eat / ate / eaten

We ate lunch early today – Bu gün erkən nahar etdik.

Have you eaten already? – artıq yemisən?

Where did you eat dinner yesterday? – dünən axşam yeməyini harada yedin?

find / found / found

Have you found him yet? – onu hələ tapmamısan?

I found this book on that table over there – Bu kitabı oradakı stolda tapdım.

I’ll find him, don’t worry! – Mən onu tapacağam, narahat olmayın!

fly / flew / flown

Cheryl flew to Brazil last month – Sheril keçən ay Braziliyaya uçdu.

Have you ever flown around the world? – heç Dünya ətrafında uçmusan?

He’s going to fly a commercial airliner someday – o, bir gün kommersiya təyyarəsi ilə uçacaq.

forget / forgot / forgotten (U.S.) — forgot (UK)

Have you forgotten that you had an appointment? – sən görüş təyin etdiyini unutmusan?

I forgot my pen at home. Can I borrow yours? – qələmimi evdə unutmuşam. Mənə borc verə bilərsən?

You’ll have forgotten by the time you get home – Evə çatan zaman unutmuş olacaqsan.

give / gave / given

They gave us an early appointment – onlar bizə erkən görüş verdilər.

He’s given up on trying to learn Japanese – Yapon dilini öyrənməkdən imtina etdi.

I’ll give you a call next week – Gələn həftə sizə zəng edəcəm.

go / went / gone

Have you ever gone on vacation alone? – Tək tətilə getmisinizmi?

She’s going to ride the bus to work today – o, bu gün işə getmək üçün avtobusa minəcək.

I went to the party last week – mən keçən həftə əyləncəyə getdim.

grow / grew / grown

She grew up very poor – Çox kasıb böyüdü.

The plants have all grown – Bitkilərin hamısı böyüyüb.

Did you grow that plant? – O bitkini böyütdün?

have / had / had

I had some toast for breakfast – Səhər yeməyində bir az tost var idi.

I’ve had some extra free time this week – Bu həftə bir az boş vaxtım var.

She’ll have the package ready when you come – Sən gələndə paket hazır olacaq.

hit / hit / hit

He’s hit me three times! – o, məni 3 dəfə vurub.

Bob hit the ball out of the park last night – Bob dünən parkdan topu vurdu.

He usually hits his iron – o, adətən dəmirini döyür.

hold / held / held

She held on tightly and entered the tunnel – Möhkəmcə tutub tunelə girdi.

I’ve held her hand before – Əvvəl onun əlindən tutmuşam.

Hold on for a few more minutes – Daha bir neçə dəqiqə saxlayın.

keep / kept / kept

Have you kept your word to Peter? – Peterə olan sözünüzü tutdunuz?

John kept the door open for his mother – John anası üçün qapını açıq saxladı.

I’ll keep your secret – mən sənin sirrini saxlayacağam.

know / knew / known

I knew that once … – Mən bunu bir dəfə bilirdim …

I’ve known my best friend for more than 40 years – Ən yaxşı dostumu 40 ildən çoxdur ki, tanıyıram.

Peter will know the answer – Peter cavabı biləcək.

learn / learned (learnt UK) / learned (learnt UK)

Have you learnt (learned) anything yet? – nə isə öyrənmisiniz?

He learned his lesson last week – o, keçən həftə dərslərini öyrəndi.

This has been learned for ages – Bu əsrlər boyu öyrənildi.

leave / left / left

We left the book at home – biz kitabı evdə qoyduq.

He’s left the house early this morning – o, bu gün səhər tezdən evdən çıxdı.

We’ll leave as soon as you get home. – Evə çatan kimi gedəcəyik.

lose / lost / lost

I lost my watch yesterday – mən dünən saatımı itirdim.

She’s never lost her purse – Heç vaxt çantasını itirmir.

They’ll lose patience if you don’t hurry up – əgər tələsməsən onların səbri bitəcək.

make / made / made

I made the bed before I left – Mən yatmadan əvvəl yatağı düzəltdim.

I’ve made some tea. Would you like some? – Çay hazırladım. İstəyirsənmi?

Will he make the meeting next week? – o, gələn həftə iclas edəcəkmi?

meet / met / met

Have you met Jack? – Jack ilə tanış olmusunuz?

We’re going to meet at 3 o’clock next week – Gələn həftə saat 3-də görüşəcəyik.

He met his wife in Hawaii – Həyat yoldaşı ilə Havayda tanış oldu.

pay / paid / paid

He paid by credit card – o, kredit kartı ilə ödədi.

I’ll pay the bill and we can leave – mən hesabı ödəyəcəyəm, sonra gedə bilərik.

Janet is paid by the hour – Jane-e saatlıq ödəniş olunur.

put / put / put

She put on a CD and relaxed for the afternoon – CD qoyub günortadan sonra dincəldi.

I’ve put in for a new job – mən yeni iş tapdım.

She’ll put him up for the night – o, onu gecə qonaq edəcək.

ride / rode / ridden

Mary rode the bus to work – Mary işə getmək üçün avtobusa mindi.

I’ve ridden a bike all my life – mən həyatım boyu velosiped sürmüşəm.

She’ll ride with Tim to the party – o, Tim ilə birlikdə əyləncəyə gedəcək.

run / ran / run

I ran four miles yesterday – mən dünən dörd mil qaçdım.

We’ve run out of milk, so I’ll go to the store – Südümüz bitdi, buna görə mağazaya gedəcəyəm.

David usually runs two miles a day – David adətən gündə iki mil qaçır.

see / saw / seen

Have you seen Angie yet? – sənAngie-ni görmüsən?

I saw the film last week – mən filmi keçən həftə gördüm.

She’s going to see her friend next weekend – o, gələn həftə sonu dostunu görməyə gedir.

Əgər siz də oxumaqla kifayətlənməyib, daimi olaraq yeni sözlər öyrənmək, həmin sözlərin cümlə içərisində necə istifadə edildiyini bilmək istəyirsinizsə, o zaman getwordly.com məhz sizlər üçündür. Bu platforma vasitəsi ilə siz hər gün səviyyənizə və maraq dairənizə uyğun olan sözləri tərcümələri ilə birlikdə görəcəksiniz. Sözlərin mənası, cümlə içərisində istifadə qaydası və cümlələrin tərcüməsi ilə tanış olacaqsınız. Platforma bildirişlər vasitəsi ilə öyrəndiyiniz sözləri müəyyən aralıqlarla yadınıza salacaq və unutqanlığın qarşısına keçəcəkdir. Səsləndirmə vasitəsi ilə həm cümlələrin, həm də sözlərin oxunuşunu eşidəcəksiniz. İnternetsiz, offline olaraq işləyə bilmə özəlliyinə sahib olduğu üçün hər yerdə, hər zaman öyrənməyə davam edə bilərcəksiniz.

Düşüncələriniz bizim üçün dəyərlidir, bizimlə paylaşmaqdan çəkinməyin 🙂