Tələbələr ingilis dili qrammatikasını öyrənərkən motivasiyasını düşürəcək bir sıra qəlizliklərlə üz üzə qala bilirlər. Bu qəlizliklər, ingilis dili qrammatikasını öyrənməkdə axsamalar yarada bilir. Mövzumuza verə biləcəyimiz ən ideal nümunə isə ingiliscə fellərdir. İngilis fellər, ana dilimizlə müqayisədə qarşılığı olmayacaq ünsurlarla əhatəlidir. Bu ünsurları yaxşı mənimsəyə bilmək üçün ingilis dili qrammatikası detallı, sağlam və doğru addımlarla öyrənilməlidir ki, tələbələr üçün hər hansı bir məqamda çətinliklər yaratmasın.
Fellər bildiyiniz üzərə ingilis dilində qaydalı və qaydasız olaraq iki yerə bölünür. Çətinlik, eləcə, buradan başlayır. Çünki, qaydalı felləri öyrənmək asan olsa da, (ikinci və üçüncü halında “ed” şəkilçisini qəbul edən hər bir fel qaydalı fel sayılır) qaydasız felləri öyrənmək olduqca vaxt aparıcıdır. Çünki, qaydasız fellər kökdən dəyişmə xüsusiyyətinə sahibdir və tələbələrin burada qaydasız felləri əzbərləməkdən başqa çarələri qalmır. Bəs, əzbərləməkdən savayı, qaydasız felləri necə daha yadda qalan etmək mümkündür?
Qaydasız felləri yadda qalan etmək üçün hansı halların hansı cümlələrdə, hansı mənsubiyyətlər və zaman qəlibləri ilə istifadə olunduğunu öyrənmək lazımdır. Bunun üçün, bu gün bloq yazımızda qaydasız fellərdən biri olan “Multiply ” felinin ikinci və üçüncü hallarını sizlərlə birlikdə təsnif edəcəyik. Beləliklə, felin birinci, ikinci və üçüncü hallarını daha detallı şəkildə öyrənəcək və çalışmalarla praktik edərək daha yadda qalan hala gətirəcəksiniz. Giriş məlumatlarla başlayaq:
Multiply feli sözün öz köküdür və birinci hal şəklində istifadə olunur.
Multiply feli – çoxaltmaq, törəmək, bollaşdırmaq– şəklində tərcümə olunur
Multiply Felinin İkinci Forması
Multiply felinin ikinci halı multiplied yazılır. Simple Past Tense üçün istifadə olunur.
Multiply Felinin İkinci Forması ilə Nümunələr
- This will cause a multiplied rise in national income.- Bu, milli gəlirin qat- qat artmasına səbəb olacaqdır.
- The needs and waste of humanity have multiplied accordingly.- İnsanlığın ehtiyacları və israfları buna uyğun olaraq çoxalıb.
- Since they started borrowing money, their problems have multiplied.- Borc götürməyə başladıqları vaxtdan bəri problemləri çoxaldı.
- As this pattern has repeated, the statistics have multiplied.- Bu nümunə təkrarlandıqca statistika çoxaldı.
- Such disputes multiplied in the eighteenth and nineteenth centuries.- Bu cür mübahisələr XVIII- XIX əsrlərdə çoxaldı.
- Spending on military equipment has multiplied in the last five years.- Son beş ildə hərbi texnikaya xərclənən xərclər çoxalıb.
- The amount of information available has multiplied.- Mövcud məlumatların miqdarı çoxalıb.
Multiply Felinin Üçüncü Forması
Multiply felinin üçüncü halı multiplied olarak yazılır. Cümlələrdən ayıra bilməyiniz üçün cümlədə istifadə olunan zaman qəliblərini müəyyənləşdirməlisiniz. Üçüncü hal Perfect Tense və Passive Voice cümlələri üçün keçərlidir.
Multiply Felinin Üçüncü Halı ilə Cümlələr
- Computers have multiplied the possibilities open to the artist.- Kompüterlər sənətkara açıq olan imkanları çoxaltdı.
- The costs have been multiplied up many times.- Xərclər dəfələrlə artırılmışdır.
- The bad weather multiplied the danger of their exploration.- Pis hava şəraiti onların araşdırılması təhlükəsini artırdı.
- Hot weather multiplied the bacteria in milk rapidly.- İsti hava süddəki bakteriyaları sürətlə artırdı.
- The boiler costs are not multiplied by a derating factor to avoid overestimating the conversion savings associated with derating.- Azaldılması ilə əlaqəli konversiya qənaətini yüksək qiymətləndirməmək üçün qazan xərcləri azaldıcı faktorla vurulmur.
- Those will be multiplied if the deal is called in for investigation by the other authorities.- Müqavilə digər səlahiyyətlilər tərəfindən istintaqa çağırılarsa, bunlar çoxaldılacaqdır.
- For simplicity, this value was not multiplied by 10 as recommended by the manufacturer.- Sadəlik üçün bu dəyər istehsalçı tərəfindən tövsiyə olunduğu kimi 10- a vurulmadı.
Multiply Felinin Past Tense ilə İstifadəsi
Multiply felini müxtəlif zamanlarda istifadə edərkən çaşqınlıq yaşaya bilərsiniz. Cümlədə multiply felini görərkən hansı halda olduğunu müəyyənləşdirmək istəyirsinizsə, cümlədə işlədilən zamana diqqət yetirməlisiniz. Past Simple zamanının istifadə olunduğu cümlədə multiply felinin mütləq ikinci halı istifadə olunur. Past Participle cümlələrdə isə multiply felin üçüncü halı işlədilir.
Multiply felini keçmiş zaman qəlibləri ilə istifadə edərkən felin neçənci halını istifadə edəcəyinizi yaxşı bilməlisiniz. Cümlələrdə istifadə olunan zaman qəliblərini bir-birindən ayırd edə bilmək üçün köməkçi fellərə baxmağınız kifayət edir. Mübtəda + Köməkçi Fel + Fel (ikinci və ya üçüncü hal) + İkinci Dərəcəli Üzvlər qaydasına diqqət etsəniz, felin ikinci və üçüncü halları ilə rahatlıqla cümlələr qura bilərsiniz.
Multiply Felinin Zaman və Mənsubiyyətə Görə Təsnifi
Multiply feli də digər fellər kimi cümlədə istifadə olunarkən zamana və mənsubiyyətə görə dəyişir. Hər ikisinə görə cümlədə istifadə qaydalarına riayət edib, cümlə quruluş strukturunda yanlışa yol vermək istəmirsinizsə, o zaman, aşağıda həm şəxs əvəzliklərinə, həm də zamana görə təsnif edilmiş multiply felinin istifadə qaydalarına baxa bilərsiniz.
Multiply Simple Present Tense İstifadəsi
Present Simple Tense, dilimizə indiki zaman kimi tərcümə olunur. I, you, we, they əvəzliklərinə cavab verən köməkçi felləri “do”, he, she, it əvəzliklərinin köməkçi felləri “does”`dır. Köməkçi felə “not” şəkilçisi əlavə etməklə mənfi formaya keçir. He, she, it əvəzlikləri ilə qurulan cümlələrdə “does” köməkçi felinə malikdir, lakin bu köməkçi felə “-s, -ies, -es” şəklində əlavə olunur. Mənfi cümlələrdə fel düz qalır. Eyni vəziyyət sual cümləsi üçündə keçərlidir. Ümumi həqiqətləri, təkrarlanan hərəkətləri, vərdişləri, mövcud vəziyyəti, ümumi fikri, istəyi ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bir zaman qrafiki ilə başlamaq və ya təkrarlamaq üçün əvvəlcədən təyin edilmiş hərəkətlər üçün istifadə olunur. Əmrlər, təlimatlar vermək üçün istifadə olunur.
1 st form of Verb + s (es)
- I multiply
- you multiply
- he/ she/ it multiplies
- we multiply
- you multiply
- they multiply
Multiply Present Perfect Tense İstifadəsi
Present Perfect Tense təkrarlanan hərəkətlər üçün istifadə edilir, hansı ki, konkret zaman forması bu hərəkətlər üçün önəmli deyil və hadisə keçmişdə başlayıb, lakin hələ də bitməyib, davam etməkdədir. Present Perfect Tense keçmiş bir hadisə və ya vəziyyət ilə bu gün arasında bir əlaqə yaradır. Xüsusilə “just” zərfində çox yaxın bir hərəkət üçün istifadə olunur, ancaq nə qədər vaxt keçdiyini göstərmir. “Yet” zərfi hələ edilməmiş, lakin edilməsi ehtimalı olan hərəkətlər üçün və ya belə bir ehtimalın olub-olmadığını soruşmaq üçün istifadə edilir. “Never” zərfi keçmişdə müəyyən bir nöqtədən heç bir hərəkət edilmədiyini və ya belə bir vəziyyətlə qarşılaşmadığını ifadə etmək üçün istifadə olunur.
has/ have + 3 rd form of Verb
- I have multiplied
- you have multiplied
- he/ she/ it has multiplied
- we have multiplied
- you have multiplied
- they have multiplied
Multiply Present Progressive Tense İstifadəsi
Adından da göründüyü kimi Continuous ifadədəsindən əvvəlki Present ifadəsi be + V- ing şəklində köməkçi felin indiki, yəni am, is, are şəklində istifadə olunmasını həm də dəvam edən hadisənin keçid vaxtının indi olduğunu ifadə edir. Hadisənin nə vaxt başladığı və nə qədər davam etdiği vacib deyil. Yalnız bir danışma anında bir hadisənin davam etdiyini vurğulayır. Hal- hazırda davam etməkdə olan hərəkətləri izah etmək üçün bu zaman formasından istifadə edilir.
Zaman ifadələri: now (indi), right now (indi), at the moment (hazırda), still (hələ)
Present Continuous Tense always, constantly, forever kimi zərflərlə birlikdə əkrarlayan və ümumiyyətlə narahat edən hərəkətlər üçün istifadə olunur. Present Continuous Tense ondan sonra istifadə olunan gələcək zamanla birlikdə gələcəkdə əvvəlcədən planlaşdırılan bir hərəkətin baş verəcəyi deməkdir.
is/ am/ are + 1 st form of Verb + ing
- I am multiplying
- you are multiplying
- he/ she/ it is multiplying
- we are multiplying
- you are multiplying
- they are multiplying
Multiply Present Perfect Progressive Tense İstifadəsi
Dilimizə indiki bitmiş davamedici zaman kimi tərcümə edilən Present Perfect Continuous Tense, keçmişdə müəyyən bir zamanda başlayan və hal- hazırda davam etməkdə olan hal və hərəkətlərdən bəhs etmək üçün istifadə edilir. Bu səbəblə Continuous halda istifadə edilə bilməyən fellərlə istifadə edilə bilməz.
Hal- hazırda etdiyimiz hərəkəti ifadə etmək üçün indiki davamedici zamandan istifadə edilir: I’m reading a book now -mən indi bir kitab oxuyuram. Ancaq keçmiş zamanda başlayan və hələ də davam edən bir hadisə üçün Present Perfect Continuous Tense istifadə edilir. Hadisə keçmiş zamanda başlamış və indi davam edir, hətta gələcəkdə də davam etmə ehtimalı mövcuddur: I have been reading a book for two hours -mən iki saatdır kitab oxuyuram. Bu cümlə kitab oxumağa iki saat əvvəl başladığımı, hələ də davam etdiyimi göstərir. Nə qədər davam edəcəyi haqqında məlumatımız yoxdur.
has/ have + been + 1 st form of Verb + ing
- I have been multiplying
- you have been multiplying
- he/ she/ it has been multiplying
- we have been multiplying
- you have been multiplying
- they have been multiplying
Multiply Simple Past Tense İstifadəsi
Azərbaycan dilindəki qarşılığı keçmiş sadə zaman olan Past Simple Tense, keçmiş zamanda baş verən hadisələrdən bəhs etmək üçün istifadə edilir. Keçmişdə tamamlanan bir hadisəni, işi, vəziyyəti və ya hərəkəti təsvir etmək üçün istifadə olunur. Hadisənin nə qədər əvvəl baş verməsinin heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Bu yaxınlarda baş vermiş ola bilər və ya çox köhnə ola bilər. Keçmişə aid yalnız bir hərəkət varsa, bu hərəkətin nə qədər köhnə olmasına baxmayaraq bu zaman istifadə olunmalıdır. Hadisənin keçmişdə nə zaman baş verdiyini ifadə edən bir zaman ifadəsi ilə istifadə olunmalıdır.
Zaman ifadələri; yesterday (dünən), last month (keçən ay), last week (geçən həftə), last year (keçən il), last night (keçən gecə), two minutes ago (iki dəqiqə əvvəl), two days ago ( iki gün əvvəl), two months ago ( iki ay əvvəl), two years ago ( iki əvvəl il)
2 nd form of Verb
- I multiplied
- you multiplied
- he/ she/ it multiplied
- we multiplied
- you multiplied
- they multiplied
Multiply Past Progressive Tense İstifadəsi
Keçmiş davamedici zaman olan Past Continuous Tense, keçmişdə baş verən və müəyyən bir müddətdə davam edən hadisələrdən bəhs etmək üçün istifadə edilir. Keçmişdə göstərilən vaxtda tamamlanmayan və buna görə də davam edən hadisələr üçün istifadə olunur. Əsas odur ki, o an davam edir, nə qədər dəvam etməsinin fərqi yoxdur.
Always (həmişə), constantly (davamlı), forever (həmişəlik, əbədi) kimi zərflərlə birlikdə keçmişdə təkrarlanan və ümumiyyətlə bizi narahat edən hərəkətlər üçün istifadə olunur.
was/ were + 1 st form of Verb + ing
- I was multiplying
- you were multiplying
- he/ she/ it was multiplying
- we were multiplying
- you were multiplying
- they were multiplying
Multiply Past Perfect Tense İstifadəsi
Keçmişdə müəyyən bir an və ya hadisədən əvvəl meydana gələn və o ana qədər davam edən hadisələr üçün istifadə olunur. Bu vaxtdan istifadə edəcəksinizsə, hansı hadisədən əvvəl suala cavab verə biləcəyiniz bir zaman cümləsi olmalıdır. Bəzən bu zamanın çox qədim hadisələr üçün istifadə edildiyi fərz edilir, lakin bu doğru deyil. Keçmişə aid yalnız bir hadisə varsa və bu hadisənin keçmişdə bir müddətdən əvvəl meydana gəldiyi ifadə edilərsə, Simple Past Tense istifadə edilməlidir. Bu zamanın istifadə edildiyi ümumi formul belədir:
subject + had + past participle = past perfect tense.
- I had multiplied
- you had multiplied
- he/ she/ it had multiplied
- we had multiplied
- you had multiplied
- they had multiplied
Multiply Past Perfect Progressive Tense İstifadəsi
Bu zaman formasının Azərbaycan dilində qarşılığı olmasa da, belə izah edə bilərik ki, keçmişdə başlayan bir işdən əvvəl edilməkdə olan başqa bir işdən bəhs etmək üçün Past Perfect Continuous zamanından istifadə edilir. Məsələn: When he came, I had been waiting for him for more than two hours. (O gəldiyində mən onu 2 saatdan çox idi ki gözləyirdim.) Keçmişdə müəyyən bir vaxtda gözləməyə başladım və onun gəlişinə qədər bu gözləməyə davam etdim. Keçmişdə başlayan və keçmişdə bitən bir müddətdə hərəkəti davam etdirdim. Hadisə bir müddət ifadə ettiyi üçün Continuous, bu müddət keçmişdə bittiği (qutardığı) üçün Past Perfect`dən istifadə edirik.
had + 3 rd form of Verb
- I had been multiplying
- you had been multiplying
- he/ she/ it had been multiplying
- we had been multiplying
- you had been multiplying
- they had been multiplying
Multiply Simple Future Tense İstifadəsi
Future Simple Tense, Azərbaycan dilinə gələcək sadə zaman kimi tərcümə edilir. Gələcək haqqında məlumat verərkən və ya gələcək hadisələrlə bağlı qeyri- müəyyən hadisələri proqnozlaşdırarkən istifadə olunur. Danışıq zamanı verilən qərarlar üçün istifadə olunur. Gələcəklə bağlı verilən vədlər üçün istifadə olunur.
shall/ will + 1 st form of Verb
- I will multiply
- you will multiply
- he/ she/ it will multiply
- we will multiply
- you will multiply
- they will multiply
Multiply Future Progressive Tense İstifadəsi
Future Continuous Tense Azərbaycan dilinə gələcək davamedici zaman kimi tərcümə olunur. Gələcəkdə müəyyən bir zamanda davam edəcək hərəkətlər üçün istifadə olunur. Hadisənin nə vaxt başladığı, nə qədər davam ettiyi və ya davam edəcəyi vacib deyil. Əhəmiyyətli olan bir hərəkətin yalnız deyilən anda davam etməsidir.
shall/ will + 1 st form of Verb + ing
- I will be multiplying
- you will be multiplying
- he/ she/ it will be multiplying
- we will be multiplying
- you will be multiplying
- they will be multiplying
Multiply Future Perfect Tense İstifadəsi
Müəyyən bir gələcəkdəki hadisəni və ya vaxtdan əvvəl tamamlanacaq hərəkətlər üçün istifadə olunur. Vaxt ifadəsi və ya hadisənin sona çatması üçün verilən vaxtı göstərən cümlə olmadan istifadə olunmur.
shall/ will have + 3 rd of Verb
- I will have multiplied
- you will have multiplied
- he/ she/ it will have multiplied
- we will have multiplied
- you will have multiplied
- they will have multiplied
Multiply Future Perfect Progressive Tense İstifadəsi
Future Perfect Continuous Tense Azərbaycan dilində gələcək bitmiş davamedici zaman kimi tərcümə olunur. Future Perfect Continuous Tense gələcəkdə baş verməsi planlaşdırılan hadisədən əvvəl başqa verən və bitən hadisənin olduğunu vurğulamaq üçün istifadə edilir.
Future perfect continuouns tense ilə cümlə qurularkən əvvəlcə mübtəda, daha sonra feilin ikinci forması olan past forma və to be feilinin üçüncü forması, feilin “ing” almış şəkli yerləşdirilir: will + have + been + the verb’s present participle (verb + -ing). Azərbaycan dilinə tərcümədə Future Perfect Tense ilə eyni mənanı ifadə edir.
- I will have been multiplying
- you will have been multiplying
- he/ she/ it will have been multiplying
- we will have been multiplying
- you will have been multiplying
- they will have been multiplying
Multiply Feili İlə Bağlı Test Nümunələri
- The survival for the first year estimated by ….. the matrix detailing the monthly probabilities by itself between 1 and 12 times.
- Unless one demonstration is more concise, elegant, or general than another, there is no reason to …… proofs showing one and the same conclusion.
- Our interest is in elliptic operators whose second-order derivatives …… by some parameter that is allowed to be close to zero.
- Computers …… the possibilities open to the artist.
- The fraction ….. then …… by 100 and rounded to the nearest half or whole number.
- Spending on military equipment …… in the last five years.
- It is possible to …… bacteria and other living organisms in the laboratory.
- The costs ……. up many times.
- We also …… average scores by ten to eliminate decimal points, and turn them into percentages.
- This ……. our chances of success.
Cavablar:
- was multiplying
- multiply
- are multiplied
- have multiplied
- was multiplied
- has multiplied
- multiply
- have been multiplied
- multiplied
- will multiply
İngilis Dilində Multiply v2 Və Multiply v3 Formalarına Aid Test Nümunələri PDF
Daha çox çalışmalarla praktik qazanmaq və öyrəndiklərinizi daha sağlam şəkildə mənimsəmək istəyirsinizsə, sizin üçün hazırladığımız PDF formatlı Multiply birinci, ikinci və üçüncü formları ilə bağlı testi klikləyərək keçid alıb həll edə bilərsiniz.