Past Perfect Continuous Tense mövzu izahı

İngilis dilində zamanlar ən vacib mövzulardan biri, hətta birincisidir. Çünki zamanlar, bütün dillərin əsasını təşkil edir və doğru zaman formasından istifadə etmək fikrimizi istədiyimiz şəkildə ifadə edə bilmərik. Bu səbəbdən də bu mövzumuzu sırf zamanlar mövzusuna həsr etdik.

Past Perfect Continuous Tense nədir?

Past Perfect Continuous Tense, keçmiş zamanda davam edən hal və hərəkətləri ifadə edir. Belə ki, keçmiş zamanda başlayıb müəyyən zamandan əvvəl bir müddət davam edən hadisələr haqqında danışmaq üçün Past Continuous Tense istifadə edilir. Bu zaman formasının Azərbaycan dilinə tərcüməsi keçmiş davamedici zamandır.

Past Perfect Continuous Tense qrammatik qaydalar

İngilis dilində past continuous tense ilə bağlı təsdiq cümləsinə aid qrammatik quruluş belədir:

I/He/She/It + had been + Verb+ing

You/We/They + had been + Verb+ing

Cümlənin mübtədasından asılı olmayaraq had əlavə edilir. Məsələn, “mən alma yeyirdim” cümləsini İngilis dilinə tərcümə etsək mən = I, alma = apple, yemək = eat, beləliklə, I had been eating an apple.

İngilis dilində past perfect continuous tense ilə qurulan inkar cümlələrin qaydası aşağıdakı kimidir:

I/ You/ He/ She/ It/ We/ You/ They + had + not + been + Verb+ing

Bu misalları inkar cümləyə çevirdiyimiz zaman:

I had not been eating an apple – mən alma yemirdim.

İngilis dilində past continuous tense ilə sual cümləsi aşağıdakı kimi qurulur:

Had + I/ You/ He/ She/ It/ We/ You/ They +  been + Verb+ing

Cümlə nümunələri:

Had I been eating an apple? – mən alma yeyirdim?

Past Perfect Continuous Tense qrammatik qaydalar hansılardır?

Bu qaydaların bəziləri yuxarıdakı strukturlar vasitəsi ilə verilsə də, növbəti başlıq altında verilmiş cədvəldə bu qaydalar cümlə nümunələri vasitəsi ilə daha aydın anlamağınıza səbəb olacaqdır.

Past Perfect Continuous Tense qrammatik qaydalar cədvəli

Past Perfect Continuous Tense ilə cümlə necə qurulur?

Cümlənin subyektindən asılı olmayaraq “auxiliary verb” olaraq had istifadə edilir. Daha sonra isə “been” əlavə edilir.

Past Perfect Continuous Tense təsdiq cümləsinə aid nümunələr

Aşağıda keçmiş davamedici zamana aid təsdiq cümlə nümunələri verilmişdir: Subject + Auxiliary verb (had) + been Verb + -ing + object

• While John had been sleeping last night, someone stole his car -Dünən gecə John yatarkən kimsə onun maşınını oğurladı.
• They had been eating dinner, discussing their plans, and having a good time -Onlar yemək yeyir, planlarını müzakirə edir və yaxşı vaxt keçirirdilər.
• I had been listening to my iPod, so I didn’t hear the fire alarm. -Mən iPod-a qulaq asırdım, ona görə də siqnalizasiya səsini eşitmədim.
• I had been running in the park when you sent me that message -Sən mənə bu mesajı göndərəndə mən parkda qaçmaqda idim.
• They had been watching TV when she got back from work -Mən işdən qayıdarkən onlar televizora baxırdılar.
• John had been reading an English book while Mary was watching TV -Mary televizora baxarkən John İngilis dilində kitab oxuyurdu.
• We had been talking while the kids were watching TV -Uşaqlar televizora baxarkən biz söhbət edirdik.
• The customer had been being helped by the salesman when the thief came into the store. -Oğru mağazaya girərkən satıcı müştəriyə kömək edirdi.
• She went home and her mother had been working on the laptop, her father was watching tv and her sister had been studying -O, evə getdi və anası kompyuterdə işləyirdi, atası televizora baxırdı, bacısı isə dərs oxuyurdu.
• They had been always watching TV on high volume late at night -Onlar həmişə gecə saatlarında yüksək səslə televizor izləyirdilər.

Past Perfect Continuous Tense inkar cümləyə aid nümunələr

Aşağıda keçmiş davamedici zamana aid inkar cümlə nümunələri verilmişdir: Subject + Auxiliary verb (had) + NOT + been + Verb + -ing + object

• She had not been paying attention, when the teacher called her -Müəllim onu çağırdığı zaman, o ona əhəmiyyət vermədi.
• She had not been working for two years after the baby was born -Körpə doğulandan sonra o iki il boyunca işləmədi.
• Peter had not been doing his homework when his father came in -Atası gələn zaman Peter ev tapşırıqlarını yerinə yetirmirdi.
• We had not been wondering if she was able to meet us at noon -Biz günorta bizi qarşılaya biləcəyinə dair ona sual vermədik.
• She had not been listening to her teacher when he asked a question -Müəllimi sual verərkən o, müəlliminə qulaq asmırdı.
• It had not been raining while we were playing tennis this morning -Bu səhər biz tennis oynayarkən yağış yağmırdı.
• I was not preparing dinner while Melanie was working upstairs -Melani yuxarı mərtəbədə işləyərkən mən nahar hazırlamırdım.
• You had not been listening to me when I told you to turn the oven off -Mən sənə sobanı söndürməyini dediyim zaman sən məni dinləmirdin.
• I had not been paying attention while I was writing the letter, so I made several mistakes -Mən məktubu yazarkən diqqət etmirdim, buna görə də bir neçə səhv etdim.
• Rebecca w angry with her children because they had not been sleeping when she arrived -Rebecca çatdığı zaman uşaqlarına yatmadıqları üçün əsəbiləşdi.

Past Perfect Continuous Tense sual cümləsinə aid nümunələr

Bu zaman formasının sual cümləsinin quruluşu Auxiliary verb (had) + Subject  + been + Verb + -ing + object şəklindədir. Aşağıdakı başlıqlar altında bu zaman formasına aid təsdiq sual və inkar sual cümlələri ilə yanaşı, onların Azərbaycan dilinə olan tərcümələri də verilmişdir.

Past Perfect Continuous Tense təsdiq və sual cümləsinə aid nümunələr

Aşağıda keçmiş davamedici zamana aid təsdiq və sual cümləsi nümunələri verilmişdir:

• Had she been working on her thesis at the time? -Həmin vaxt o dissertasiyası üzərində işləyirdi?
• Had Jennifer been working on her thesis with David? -Jennifer dissertasiyası üzərində David ilə birlikdə işləyirdi?
• Had I been running in the park when you sent me that message? -Sən bu mesajı mənə göndərəndə mən parkda qaçırdım?
• Had they been still watching TV when she returned from work at 7 o’clock? -O, saat 7-də işdən qayıdan zaman onlar yenə də televizora baxırdılarmı?
• Had she been practising sport every day last year to prepare for the race? -O, keçən il yarışa hazırlaşmaq üçün hər gün idmanla məşğul idi?
• Had she been practising sport while her mother was cooking? -O, anası yemək bişirərkən idmanla məşğul idi?
• Had she been doing sport every day for years to become a good athlete? -O, yaxşı idmançı olmaq üçün illərlə hər gün idman edirdi?
• Had they been always watching TV on high volume late at night? -Onlar həmişə gecə gec saatlarda yüksək səslə televizora baxırdılarmı?
• Had you been still skating in the park when Jemma called you? -Jemma səni çağıran zaman sən hələ parkda konki sürürdün?
• Had the boys been working in the garden when their uncle came round for a coffee? -Onların əmiləri bir kofe üçün gəldiyi zaman oğlanlar bağda işləyirdilər?

Past Perfect Continuous Tense inkar və sual cümləsinə aid nümunələr

Aşağıda keçmiş davamedici zamana aid inkar və sual cümləsi nümunələri verilmişdir:

• Had not she been working on her thesis at the time? -Həmin vaxt o dissertasiyası üzərində işləmirdi?
• Had not Jennifer been working on her thesis with David? -Jennifer dissertasiyası üzərində David ilə birlikdə işləmirdi?
• Had not I been running in the park when you sent me that message? -Sən bu mesajı mənə göndərəndə mən parkda qaçmırdım?
• Had not they still been watching TV when she returned from work at 7 o’clock? -O, saat 7-də işdən qayıdan zaman onlar yenə də televizora baxmırdılar?
• Had not she been practising sport every day last year to prepare for the race? -O, keçən il yarışa hazırlaşmaq üçün hər gün idmanla məşğul deyildi?
• Had not she been practising sport while her mother was cooking? -O, anası yemək bişirərkən idmanla məşğul deyildi?
• Had not she been doing sport every day for years to become a good athlete? -O, yaxşı idmançı olmaq üçün illərlə hər gün idman etmirdi?
• Had not they been always watching TV on high volume late at night? -Onlar həmişə gecə gec saatlarda yüksək səslə televizora baxmırdılar?
• Had not you been still skating in the park when Jemma called you? -Jemma səni çağıran zaman sən hələ parkda konki sürmürdün?
• Had not the boys been working in the garden when their uncle came round for a coffee? -Onların əmiləri bir kofe üçün gəldiyi zaman oğlanlar bağda işləmirdilər?

Past Perfect Continuous Tense ilə passiv cümlə nümunələri

Əvvəlcə bu keçmiş davamedici zamanın aktiv formasının quruluşunu xatırlayaq; [subject] + had  + been + -ing verb. The passive voice changes ‘x does something to y’ to ‘y has something done to it by x’.

To turn the past perfect continuous into its passive voice:

1. swap the subject and object
2. change ‘had been …ing’ to ‘had been being + p.p.’

*Perfect participle (p.p.) = gone, done, seen, eaten etc.

• The dog had just been being walked when I first saw it -mən iti ilk dəfə görəndə onu təzəcə gəzdirirdilər.
• The street vendor had been being ignored all day when suddenly a tour group stopped and bought all her fruit -küçədəki satıcıya bütün gün məhəl qoyulmadı, birdən bir tur qrupu dayanıb bütün meyvələrini aldı.
• Food had been being left out for Father Christmas each year before they moved house. Now, however, this stopped -evə köçməzdən əvvəl hər il Milad bayramı üçün yeməklər verilirdi.
• Money had been being printed by several different banks before the government established the national bank -hökumət milli bank qurmadan əvvəl pullar bir neçə fərqli bank tərəfindən çap olunurdu.
• Australia’s desert had been being lived in for thousands of years before western explorers arrived-Avstraliyanın səhrası qərb kəşfiyyatçıları gəlməzdən əvvəl min illərdir ki, yaşayırdı.
• All sorts of toys had been being made in the factory before it started to manufacture Tickle Me Elmos -Tickle Me Elmos istehsalına başlamazdan əvvəl fabrikdə hər cür oyuncaqlar hazırlanırdı.
• Crocodiles had been being taken to the nature reserve for twenty years, but now it was receiving hippos and zebras too -timsahlar iyirmi ildir təbiət qoruğuna aparılırdı, amma indi də su aygırları və zebralar qəbul edilir.
• By the end of the war, some islands in the Pacific had been being fought over for more than ten years -Sakit okeandakı bəzi adalar on ildən çoxdur ki, mübarizə aparırdı.

Past Continuous Passive nə zaman istifadə edilir?

Past Perfect Continuous Passive Voice keçmişdə müəyyən zaman müddətində davam edən hərəkətin nəticəsinə fokuslanmalı olduğumuz zamanlarda istifadə edilir. Yəni hərəkətin kim tərəfindən baş veridiyi deyil, həmin hərəkətin nəticəsinin nə olduğu, nələrin baş verdiyinin daha önəmli olduğu vəziyyətlərdə istifadə edilir.

• When John was ill, he was being taught at home – John xəstələnən zaman evdə öyrədilirdi.
• The man was always being told what to do – kişiyə həmişə nə etməli olduğunu deyirdilər.
• All I can tell you is that a ship was being scheduled to land – sizə yalnız gəminin sahilə çıxmasının planlaşdırıldığını deyə bilərəm.
• When Jack arrived to the workshop his car  was still being repaired – Jack emalatxanaya gələndə onun maşını hələ də təmir olunurdu.
• The students were being taught grammar all day long – Bütün gün tələbələrə qrammatika tədris olunurdu.
• The dancers were being watched by a jury of experts – Rəqqasələri mütəxəssislərdən ibarət münsiflər heyəti izləyirdi.
• The windows were being broken by the boy -şüşələr uşaq tərəfindən qırılırdı.
• Television was being watched by my father -televizor atam tərəfindən izlənilirdi.
• My father was being kissed by my mother -atam anam tərəfindən öpülürdü.
• The ball was playing being by the children -top uşaqlar tərəfindən oynanılırdı.

Past Perfect Continuous Tense ilə sual zərfli cümlələr necə qurulur?

Sual zərfliyi vasitəsi ilə Past Continuous zaman formasının sual cümləsini düzəltmək üçün sual sözünü cümlənin əvvəlinə gətirmək lazımdır. Bu halda cümlə quruluşu belə olacaqdır: sual sözü + köməkçi feil + mübtəda + əsas feil-ing şəkilçisi almış forması

Kim sualı verildiyi zaman cümlədə mübtəda olmayacağı üçün əvvəlcə sual sözü, daha sonra köməkçi feil və əsas feilin -ing şəkilçisi almış forması gələcəkdir.

• How had your children been getting along? – sənin uşaqların necə yola gedirdi?
• Why had the buses been running late? – avtobuslar niyə gec işləyirdi?
• How much had they been paying you? – onlar sənə nə qədər pul verirdilər?
• How had you been feeling yesterday? – sən dünən özünü necə hiss edirdin?
• How had the car been running this morning? – bu gün səhər maşın necə işləyirdi?
• Why had the teacher been getting angry? – müəllim niyə əsəbiləşirdi?
• How many hours had she been working every week? – o hər həftə neçə saat işləyirdi?
• What instruments had those musicians been playing? – o musiqiçilər hansı alətlərdə çalırdılar?
• Where had Diana been going at ten last night? – Diana dünən gecə saat 10-da hara gedirdi?
• Why had they been carrying the buckets? – onlar niyə səbətləri apardılar?

Past Perfect Continuous Tense gündəlik həyatda necə istifadə edilir?

Keçmiş zamanda müəyyən bir müddət davam etdiyimiz hal və hərəkətləri bildirmək üçün gündəlik həyatda bu zaman formasından istifadə edilir.

Past Perfect Continuous Tense ilə indiki zamanda edilən fəaliyyətlər necə izah edilir?

Keçmiş bitmiş zamanın davamedici formasında cümlə qura bilmək üçün davamedici zamandan istifadə edilir. Bununla bağlı daha ətraflı cümlə nümunələri və onların Azərbaycan dilinə tərcüməsi yuxarıdakı başlıqlar altında verilmişdir.

Past Perfect Continuous Tense iş həyatında necə istifadə olunur?

Keçmiş davamedici zaman formasının iş həyatında istifadəsi digər bütün hallar ilə eyni qaydadadır.

Past Perfect Continuous Tense Exercises nümunələri

Past Continuous Tense ilə bağlı olan testlər bir neçə qrupa bölünür. Bu qruplara misal olaraq boşluq doldurma testləri, açıq test sualları göstərilə bilər. Mövzu ilə əlaqəli testlərlə aşağıdakı başlıqlar altında tanış ola bilərsiniz.

Past Perfect Continuous Tense boşluq doldurma nümunələri

İngilis dilində Past Continuous zaman formasına aid boşluq doldurma suallarına aid nümunələr verilmişdir:

• 1) I ________ my room when she came home. (to clean)
• 2) They _______ coffee that day, not beer. (to drink)
• 3) We ______ that day because it was really hot. (to swim)
• 4) Sasha _________ a song by the fireplace the night before. (to sing)
• 5) We all _________ to her when someone threw a rock on the window. (to listen)
• 6) All of us _______ to find who threw the rock, but we couldn’t find them. (to try)
• 7) We ________ in the dark because we were scared. (to hide)
• 8) Next day, we _________ the broken glass when we saw a group of children behind some trees. (to repair)
• 9) We started chasing them. They _________ down the hill. (to run)
• 10) When we finally caught them, they _________ because they were scared (to cry)

Düzgün cavablar:

1. had been cleaning
2. had been drinking
3. had been swimming
4. had been singing
5. had been listening
6. had been trying
7. had been hiding
8. had been repairing
9. had been running
10. had been crying

Past Perfect Continuous Tense Test sualları

İngilis dilində Past Continuous zaman formasına aid test suallarına aid nümunələr verilmişdir:

My brother and sister _____ playing tennis at 11am yesterday.

• A) are been
• B) has been
• C) had been

_____ you been working at 7pm last night?

• A) Were
• B) Had
• C) Was

At 8.30 am today I _____ driving to work.

• A) was
• B) am
• C) have been

We _____ sleeping when the police came.

• A) had not been
• B) weren’t
• C) won’t

Why _____he been lunching at 4pm?

• A) was
• B) had
• C) were

Had not he been _____ his homework?

• A) doing
• B) do
• C) done

Snow _____ lightly. Suddenly a reindeer appeared.

• A) fell
• B) had been falling
• C) is falling

Somebody threw a shoe at him _____ he had been speaking.

• A) after
• B) when
• C) while

They ________ TV when I arrived.

• A) had been watching
• B) have been watching
• C) watched

I had been reading a detective story _____ I heard a noise.

• A) during
• B) while
• C) when

Düzgün cavablar:

1. had been
2. had
3. have been
4. had not been
5. had
6. doing
7. had been falling
8. while
9. had been watching
10. when

Past Perfect Continuous Tense Worksheet

• 1) I (work) all day, so I didn’t want to go out.
• 2) She (sleep) for ten hours when I woke her.
• 3) They (live) in Beijing for three years when he lost his job.
• 4) When we met, you (work) at that company for six months.
• 5) We (eat) all day, so we felt a bit ill.
• 6) He was red in the face because he (run).
• 7) It (rain) and the road was covered in water.
• 8) I was really tired because I (study).
• 9) We (go) out for three years when we got married.
• 10) It (snow) for three days.

 Düzgün cavablar:

• had been working
• had been sleeping
• had been living
• had been working
• had been eating
• had been running
• had been raining
• had been studying
• had been going
• had been snowing

Past Perfect Continuous Tense məktəbdə necə keçilir?

Məktəblərdə ibtidai siniflərdən başlayaraq İngilis dilindəki zaman formaları öyrənilməyə başlanılır. Bu zaman forması keçmiş davamedici zamanı ifadə etdiyi və Azərbaycan dilində də qarşılığı olduğu üçün başa düşülməyi şagirdlər tərəfindən digər zaman formaları ilə müqayisədə nisbətən asandır.

6-cı siniflər üçün için Past Perfect Continuous Tense cümlə nümunələri

Məktəblərdə aşağı siniflərdən başlayaraq Past Continuous Tense öyrədilsə də, 6-cı sinif şagirdlərinin ən çox araşdırdıqları mövzulardan biri də məhz budur. Odur ki, aşağıda mövzu ilə bağlı cümlə nümunələri verilmişdir:

• I had been practising every day, three times a day -gündə üç dəfə, hər gün məşq edirdim.
• They had been meeting secretly after school -məktəbdən sonra gizli şəkildə görüşürdülər.
• They had been always quarreling -həmişə mübahisə edirdilər.
• The children had been growing up quickly -uşaqlar tez böyüyürdülər..
• Her English had been improving -onun ingilis dili yaxşılaşırdı.
• My hair had been going grey -saçlarım boz gedirdi.
• The town had been changing quickly -şəhər tez dəyişirdi.

9-cu siniflər üçün Past Perfect Continuous Tense cümlə nümunələri

9-cu siniflərdə öyrənilən nisbətən çətin cümlə nümunələri aşağıda verilmişdir:

• I was working at 10pm last night -dünən gecə saat 10-da işləyirdim.
• They were not playing football at 9am this morning -bu səhər saat 9-da futbol oynamırdılar.
• What were you doing at 10pm last night? -dünən gecə saat 10-da nə edirdiniz?
• What were you doing when he arrived? -gələndə nə edirdin?
• She was cooking when I telephoned her -onu telefonla zəng edəndə yemək yeyirdi.
• We were having dinner when it started to rain -yağış başlayanda nahar etdik.
• Ram went home early because it was snowing -qoç qar yağdığı üçün evə erkən getdi.

Past Perfect Continuous Tense ilə oxşar olan digər zamanlar hansılardır?

Aşağıdakı başlıqlar altında bu zaman forması ilə oxşar olan zaman formaları aşağıda verilmişdir:

Past Continuous Tense və Past Perfect Continuous Tense fərqi nədədir?

Bu zaman formasının Azərbaycan dilində qarşılığı olmasa da, belə izah edə bilərik ki, keçmişdə başlayan bir işdən əvvəl edilməkdə olan başqa bir işdən bəhs etmək üçün Past Perfect Continuous zamanından istifadə edilir. Məsələn, dünən səhər 9-da evdən çıxdım və evdən çıxmazdan əvvəl də yarım saat idi ki, səhər yeməyini yeyirdim.

Beləliklə, geniş şəkildə izahını verdiyimiz və sizin üçün faydalı olduğunu düşündüyümüz bir yazımızın daha sonuna gəldik. Əgər siz də sadəcə qrammatika ilə kifayətlənmək istəməyənlərdənsinizsə, o zaman danışıq qabiliyyətinizi inkişaf etdirə və online danışıq dərslərinə qatıla biləcəyiniz “azeringilisce.com” saytı məhz sizlər üçündür.

Düşüncələrinizi bizimlə paylaşmaqdan çəkinməyin.