Present Perfect Continuous Tense - mövzu izahı

Present Perfect Continuous Tense Nedir?

Bu gün bəhs edəcəyimiz mövzu “Past Perfect Continuous Tense” olacaqdır və bu mövzu daxilində Past Perfect Continuous zamanında istifadə edilmiş təsdiq, inkar və sual cümlələri ilə tanış olacağıq. Eyni zamanda hər bir cümlənin altında onların Azərbaycan dilində olan qarşılıqları ilə də tanış ola bilərsiniz.

Bu zaman formasının Azərbaycan dilində qarşılığı olmasa da, belə izah edə bilərik ki, keçmişdə başlayan bir işdən əvvəl edilməkdə olan başqa bir işdən bəhs etmək üçün Past Perfect Continuous zamanından istifadə edilir. Məsələn, dünən səhər 9-da evdən çıxdım və evdən çıxmazdan əvvəl də yarım saat idi ki, səhər yeməyini yeyirdim.

Mündəricat Göstər

Present Perfect Continuous Tense qrammatik qaydaları

Aşağıdakı başlıqlar altında Present Perfect Continuous Tense qrammatik qaydaları, cümlənin necə qurulması, cümlə nümunələri və onların Azərbaycan dilinə olan tərcümələri ilə tanış olacaqsınız.

Present Perfect Continuous Tense təsdiq cümləsinə aid nümunələr

Bu zamanın istifadə edildiyi ümumi formul belədir: subject + had + been + Verb + ing = past perfect continuous tense.

They had been talking for over an hour before Tony arrived. – Tony gəlməmişdən əvvəl bir saatdan çox idi ki, söhbət edirdilər.
She had been working at that company for three years when it went out of business. – O, işdən çıxdığı zaman üç ildir həmin şirkətdə işləyirdi.
He had been drinking milk out the carton when Mom walked into the kitchen. – Anam mətbəxə girdiyi zaman o, kartondan süd içirdi.
I had been working at the company for five years when I got the promotion. – Yüksəliş aldığım zaman beş ildir şirkətdə işləməkdə idim.
I had been shopping with my elder brother in the fair since morning. – Mən səhərdən bəri yarmarkada böyük qardaşımla alış-veriş edirdim.
Tom had been traveling around the world since the month of December. – Tom dekabr ayından bəri bütün dünyanı gəzirdi.
The lyricist had been writing realistic songs since the beginning of his career. – Söz yazarı karyerasının başlanğıcından etibarən real mahnılar yazırdı.
Chef Jones had been preparing the restaurant’s fantastic dinners for two years before he moved to Paris. – Şef Jones Parisə köçməzdən əvvəl iki il ərzində restoranın möhtəşəm şam yeməyini hazırlamışdı.
Our teacher had been showing us an historical documentary today. – Müəllimimiz bu gün bizə tarixi film göstərməkdə idi.
Martha had been walking three miles a day before she broke her leg. – Martha ayağını sındırmazdan əvvəl hər gün üç mil gəzirdi.
The program that was terminated had been working well since 1945. – Xitam verilmiş proqram 1945-ci ildən bəri yaxşı işləyirdi.
Cathy had been playing the piano for 35 years when she was finally asked to do a solo with the local orchestra. – Cathydən yerli orkestrda solo etməsi istənildiyi zaman 35 il idi ki, pianino çalırdı.
Mike wanted to sit down because he had been standing all day at work. – Mike bütün gün işdə ayaqüstə dayandığı üçün oturmaq istədi.
James had been teaching at the university for more than a year before he left for Asia. – Asiyaya getməzdən əvvəl bir ildən artıq idi ki, James universitetdə dərs deyirdi.
He had been throwing rocks at her window for five minutes before she finally came out on the balcony and said, “Hey, Romeo.” – O (qız) nəhayət ki, balkona çıxıb “Hey, Romeo” deməzdən əvvəl o (oğlan) beş dəqiqə idi ki, onun (qızın) pəncərəsinə daş atmaqda idi.

Present Perfect Continuous Tense inkar cümləsinə aid nümunələr

Past Perfect Continuous zamanın inkar formasının düzəldilməsinin ümumi formulu: subject + had + not + been + V+ing

I hadn’t been studying English for two hours. – Mən iki saat idi ki, İngilis dili oxuyurdum.
I had not been watching the cricket match on television for two hours. – İki saat idi ki, televizorda kriket matçı izləmirdim.
My mother hadn’t been cooking the meal when I phoned her. – Mən anama zəng etdiyim zaman anam yemək bişirmirdi.
They hadn’t been sitting in the room since morning. – Onlar səhərdən bəri otaqda oturmamaqda idilər.
You had not been waiting there for more than two hours when she finally arrived. – Nəhayət ki, o gəlib çatanda sən orada iki saatdan çox gözləmirdin.
Betty failed the final test because she had not been attending class. – Betty dərsə gəlmədiyi üçün son imtahandan keçə bilmədi.
It had not been running well for a long time. – Uzun müddət idi ki, yaxşı getmirdi (işlər).
They had not been doing their work since 2003. – Onlar 2003-cü ildən bəri işlərini görməmişdilər.
He had not been eating vegetables for three years. – O, üç il idi ki, tərəvəz yemirdi.
The boys had not been watching television for three weeks. – Oğlanlar üç həftə idi ki, televizora baxmırdılar.
The mechanic had not been fixing my bike since morning. – Təmirçi səhərdən bəri velosipedimi düzəltməmişdi.
He had not been reading this book for ten months. – On ay idi ki, bu kitabı oxumurdu.
She had not been cleaning her home since January 2013. – O, 2013-cü ilin yanvar ayından bəri evini təmizləməmişdi.
Kid had not been drinking milk for five months. – Uşaq beş aydır süd içmirdi. – She had not been planting for three hours. -üç saat idi ki, (bitki) əkmirdi.

Present Perfect Continuous Tense sual cümləsinə aid nümunələr

Aşağıdakı başlıqlar altında təsdiq və inkar sual cümlələrinə aid nümunələr verilmişdir.

Present Perfect Continuous Tense təsdiq sual cümlələri

Past Perfect Continuous zamanın sual formasının düzəldilməsinin ümumi formulu:

Had + subject + been + V+ing?

Had you been studying English since six o’clock? – Sən saat altından bəri İngilis dili oxuyurdun?
Had you been cleaning the house before they came. – Onlar gəlməzdən əvvəl evi təmizləməkdə idin?
Had you only been waiting there for a few minutes when she arrived?
O çatdığı zaman sən orada bir neçə dəqiqə idi ki gözləyirdin?
Had you been waiting long before the taxi arrived? – Taksi gəlməzdən əvvəl çox müddət idi ki gözləyirdin?
Had he been studying book since morning? – O səhərdən bəri kitab oxuyurdu?
Had she been planting for two hours? – O iki saat əkinçiliklə məşğul idi?
Had they been working on their project since 2005? – Onlar 2005-ci ildən bəri proyektlərinin üzərində işləyirdi?
Had your been helping your parent for two years? – İki ildir ki, valideyninə yardım edirdin?
Had you been waiting there for more than two hours when she finally arrived? – Nəhayət ki, o gəlib çatdığında sən orada iki saatdan çox idi ki gözləyirdin?
Has she been waiting for her husband for one year? – O, bir il idi ki, həyat yoldaşını gözləyirdi?
Had he been using the same car since 2004? – O, 2004-cü ildən bəri eyni maşını istifadə edirdi?
Had the kid been watching cartoon for 3 hours? – Uşaq 3 saatdır ki, cizgi filmi izləyirdi?

Present Perfect Continuous Tense İnkar sual cümlələri

Past Perfect Continuous zamanın sual formasının düzəldilməsinin ümumi formulu:

Had not + subject + been + V+ing?

Had not you been studying English since six o’clock? – Sən saat altından bəri İngilis dili oxumurdun?
Had not you been cleaning the house before they came? – Onlar gəlməzdən əvvəl evi təmizləməkdə deyildin?
Had not you only been waiting there for a few minutes when she arrived? – O çatdığı zaman sən orada bir neçə dəqiqə idi ki gözləmirdin?
Had not you been waiting long before the taxi arrived? – Taksi gəlməzdən əvvəl çox müddət idi ki gözləmirdin?
Had not he been studying book since morning? – O səhərdən bəri kitab oxumurdu?
Had not she been planting for two hours? – O iki saat əkinçiliklə məşğul deyildi?
Had not they been working on their project since 2005? – Onlar 2005-ci ildən bəri proyektlərinin üzərində işləmirdi?
Had not your been helping your parent for two years? – İki ildir ki, valideyninə yardım etmirdin?
Had not you been waiting there for more than two hours when she finally arrived?
Nəhayət ki, o gəlib çatdığında sən orada iki saatdan çox idi ki gözləmirdin?
Has not she been waiting for her husband for one year? – O, bir il idi ki, həyat yoldaşını gözləmirdi?
Had not he been using the same car since 2004? – O, 2004-cü ildən bəri eyni maşını istifadə etmirdi?
Had not the kid been watching cartoon for 3 hours? – Uşaq 3 saatdır ki, cizgi filmi izləmirdi?

Present Perfect Continuous Tense ilə sual zərfli cümlələr necə qurulur?

How long had you been studying Turkish before you moved to Ankara? – Ankaraya köçməmişdən əvvəl nə qədər müddət idi türkcə öyrənirdin?
What had you been doing for two hours? -Sən iki saatdır nə edirdin?
What had they been doing here for five hours? – Beş saatdır ki, onlar burada nə edirdilər?

Present Perfect Continuous Tense Exercises nümunələri

Aşağıdakı başlıq altında bu zaman forması ilə əlaqəli müxtəlif növ çalışmalarla tanış ola bilərsiniz.

Present Perfect Continuous Tense Boşluq Doldurma nümunələri

1- How long _______ Geralt? (you/to know)
2- What ________ all day? (you/to do)
3- How many times _______ New York? (Charlie/to visit)
4- She ______ English words for hours, but she still doesn’t remember all of them. (to learn)
5- The children _____ movies for two hours. (to watch)
6- _______ hard these days? (he/to study)
7- My mother _____ (never/to smoke)
8- Sorry, I’m late. ______ for too long? (you/to wait)
9- We _______ Elisa recently. (not/to see)
10- He ______ his article all day, but he yet. (to write)(not/to finish)

Düzgün cavablar:

have you known
have you been doing
has Charlie visited
has been learning
have been watching
has he been studying
has never smoked
have you been waiting
haven’t seen
has been writing-hasn’t finished

Present Perfect Continuous Tense Test Sualları

1) Marcus …. been crying …. two hours.

a) has/since
b) have/for
c) has/for
d) have/for

2) I ….. been preparing for this ….. my childhood.

a) has/for
b) have/since
c) have/for
d) has/since

3) Lilly ….. been lying on the floor …. three hours now.

a) have/for
b) has/since
c) have/since
d) has/for

4) They ….. ……. …… this tournament since it first started.

a) have been wining
b) has been winning
c) have been winning
d) have be winning

5) I tried to call him but I …. …. ……. the wrong number this whole time.

a) am been dialling
b) has been dialing
c) have been dialed
d) have been dialing

6) Samuel …. been learning Spanish ….. 2002.

a) has/since
b) have/since
c) has/for
d) have/for

7) We …. been living here … ten years.

a) has/for
b) have/for
c) has/since
d) have/since

8) They … been waiting for me …. an hour.

a) has/since
b) have/since
c) has/for
d) have/for

9) Mark and Hamill ….. been travelling around the world ….. 2014.

a) has/since
b) have/since
c) has/for
d) have/for

10) He …. been watching TV …. this morning.

a) has/since
b) have/since
c) has/for
d) have/for

1 C
2 B
3 D
4 C
5 D
6 A
7 B
8 D
9 B
10 A

Present Perfect Continuous Tense ilə oxşar olan digər zamanlar

Aşağıdakı başlıqlar altında bu zaman formasına oxşar olan digər zamanlarla bağlı ümumi məlumatları əldə edəcəksiniz.

Present Perfect Continuous Tense ve Simple Present Continous Tense Fərqi Nədir?

Hal-hazırda davam etməkdə olan hərəkətləri izah etmək üçün bu zaman formasından istifadə edilir. Başqa sözlə, danışıq əsnasında davam etməkdə olan və hələ tamamlanmamış bir hərəkəti ifadə etməkdədir. Aşağıdakı hallarda Present Continuous Tense istifadə edilir.

Yuxarıda da qeyd edildiyi kimi danışıq zamanı davam etməkdə olan hərəkəti bildirmək üçün
Gələcək zamanda baş verməli olan hərəkət haqqında konkret zaman göstərilmədən danışıldığı zaman
Gələcək zamanda baş verməsi planlaşdırılan və ya düşünülən hərəkət haqqında danışıldığı zaman
Hərəkətin tez-tez baş verdiyini göstərmək üçün “always” kimi zaman zərfləri ilə birlikdə istifadə edilir

Dəyişən vəziyyətlərdə istifadə edilir

She is crying. – o, ağlayır.
He is talking to his friend. – o, dostu ilə danışır.
The baby is sleeping in his crib. – Körpə beşikdə yatır.
We are visiting the museum in the afternoon. – Günortadan sonra muzeyi ziyarət edirik.
Anthony is sitting in the chair. – Anthony stulda oturur.
Her mother is forever misplacing her keys. – Anası hər zaman açarlarını səhv salır.
They are eating lunch right now. – Hal hazırda nahar yeyirlər.

Present Perfect Continuous Tense və Simple Past Tense Fərqi Nədir?

Azərbaycan dilindəki qarşılığı keçmiş sadə zaman olan Past Simple Tense, keçmiş zamanda baş verən hadisələrdən bəhs etmək üçün istifadə edilir.

Past Simple zamanında təsdiq cümlələri

It rained yesterday. – dünən yağış yağdı.
She kissed me on the cheek. – o, məni yanağımdan öpdü.
Angela watched TV all night. – Angela bütün gecə televizora baxdı.
John wanted to go to the museum. – John muzeyə getmək istədi.
Last night I played my guitar loudly and the neighbors complained. – Dünən gecə yüksək səslə gitara çaldım və qonşular şikayət etdi.

Present Perfect Continuous Tense və Simple Present Tense Fərqi Nədir?

Aşağıdakı hallar üçün istifadə edilir:

Təlimat vermək üçün
Cədvəllər, planlar və proqramlar üçün
Hər zaman doğru olan bir reallıqdan bəhs etmək üçün
Xəbərlər, kitablar və hekayələr danışarkən istifadə edilir
Düşüncələri, hissləri, fikirləri və inancları ifadə etmək üçün
Gündəlik olaraq rutin formasında tətbiq etdiyimiz hərəkətlər üçün
Gələcəkdə planlaşdırılan bir hərəkət və ya bir hadisə haqqında danışıq zamanı
Nadirən baş verən hadisələr haqqında uyğun zaman zərflərindən istifadə etməklə bu zaman formasında danışa bilərik

Aşağıda mövzu ilə bağlı cümlə nümunələri verilmişdir:

People need food. – İnsanlara yemək lazımdır.
It snows in winter here. – Burada qışda qar yağır.
Two and two make four. – İki və ikisi dördü əmələ gətirir.
The sun sets in the west. – Qərbdə günəş batır.
I live in New York.- Nyu-Yorkda yaşayıram.
The Moon goes round the Earth. – Ay Yer kürəsinin ətrafında dolaşır.
John drives a taxi. – John taksi sürür.

Əgər Past Perfect Continuous Tense necə istifadə edildiyini başa düşməyinizə baxmayaraq, hələ də gündəlik danışıq lüğətinizə əlavə edə bilmirsinizsə, o zaman saytını sizin üçün tövsiyə edirik. Burada siz, özünüzə uyğun olan 10, 20, 30 dəqiqəlik danışıq paketlərindən özünüzə uyğun olan birini seçməklə danışıq təcrübəsi qazanacaqsınız ki, bu zaman yeni öyrəndiyiniz qrammatik qaydaları da danışığınıza yerləşdirmək olduqca asan olacaqdır.

Present Perfect Continuous Tense – mövzu izahı