İngilis dilində Should və Shouldn’t: mövzu izahı

İngilis dilində“auxiliary verb” (köməkçi feil) olan “Should”, “Would” və “Could” istifadə qaydaları İngilis dilini yeni öyrənməyə başlayan şəxslərin gözünü qorxutsa da, əslində bir o qədər də asan mövzudur. Sadə formada desək, should, would və could, İngilis dilində hər biri bir söz olan “Shall”, “Will” və “Can”in keçmiş zaman formalarıdır. Ancaq bu sözlərin istifadə yerləri bununla limitli deyil. İngilis dilində cümlələrə bir çox fərqli mənalar qatmaqla yanaşı, fərqli vəzifələrdə də iştirak edirlər. Bu yazımızda Should, onun inkar forması olan Shouldn’t ilə bağlı cümlələri incələyəcəyik. Bu mövzuda siz aşağıdakı başlıqlar ilə tanış olacaqsınız:

İngilis dilində Should və Must ilə bağlı cümlələr
İngilis dilində Should ilə bağlı cümlələr
İngilis dilində Shouldn’t ilə bağlı cümlələr
İngilis dilində Should ilə bağlı sual cümlələri
İngilis dilində Should istifadə edərkən diqqət edilməli olan məqamlar

Mündəricat Göstər

İngilis dilində Should və Must ilə bağlı cümlələr

Must tələb və məcburiyyət üçün istifadə edilsə də, Should daha çox tövsiyə və ya sadəcə arzu üçün istifadə edilir. Must, mahiyyətcə “have to” ilə, Should isə “ought to” ilə eynidir. Must güclü məcburiyyət ifadə edir.

You must abide by the law – Qanuna əməl etməlisiniz.
You mustn’t smoke indoors, it is illegal – Bağlı yerlərdə siqaret çəkməməlisiniz, bu qanunsuzdur.
You must arrive on time; otherwise, we will leave without you – Vaxtında gəlməlisən; əks təqdirdə sənsiz tərk edəcəyik.
You should try to get some sleep; it is very late, and you have a lot of work to do tomorrow – Bir az yatmağa çalışmalısan; çox gecdir, sabah çox işin var.
You shouldn’t be so mean to your brother, he’s just trying to help you – Qardaşına qarşı bu qədər kobud olmamalısan, o sadəcə sənə kömək etməyə çalışır.
You should visit us more often, we hardly ever see you nowadays – Bizi daha tez-tez ziyarət etməlisən, indiki kimi səni heç görmürük.

Should isə tövsiyə, məsləhət başda olmaqla, aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə edilir.

1. məsləhət, təklif və tövsiyə məqsədi ilə:

Does your tooth still hurt? You should make an appointment with the dentist – Dişin hələ də incidir? Diş həkimi ilə görüş təyin etməlisən.
I think you should study for the test so that you don’t fail – Məncə uğursuz olmamaq məqsədilə test üçün oxumalısan.
Your hair is too long. You should get a haircut – Saçların çox uzundur. Bərbərə getməlisən.
You really should go to the new restaurant on Main Street – Həqiqətən Main Street-dəki yeni restorana getməlisiniz.

2. Mövcud bir vəziyyətin ehtimal edildiyini ifadə etmək üçün:

Mary should be at home by now. Give her a call – Mary indiyə qədər evdə olmalıdır. Ona zəng et.
He should have the letter by now. I sent it a couple of weeks ago – Məktubu indiyə qədər almalı idi. Bir-iki həftə əvvəl göndərdim.

3. Gələcəkdə bir vəziyyətin olacağını ifadə etmək üçün (proqnoz):

They should win the game because they are a much better team – Onlar daha yaxşı komanda olduqları üçün oyunda qalib gəlməlidirlər.
I posted the cheque yesterday so it should arrive this week – Çeki dünən göndərdim, bu həftə gəlməlidir.
It should be fine tomorrow – Sabah yaxşı olmalıdır.

4. Məcburiyyət mənasında olan Should, Must qədər güclü məna ifadə etmir. Bəzən qaydalar, əmrlər və ya göstərişlərin daha nəzakətli səslənməsi üçün Must əvəzinə istifadə olunur. Bu daha çox rəsmi bildirişlərdə görünə bilər.

On hearing the fire alarm, hotel guests should leave their room immediately – Yanğın siqnalını eşitdikdən sonra otel qonaqları dərhal otaqlarını tərk etməlidirlər.
Passengers should check in at least 2 hours before departure time – Sərnişinlər uçuş vaxtından ən azı 2 saat əvvəl yoxlamalıdırlar. Heç vaxt həkimə yalan danışmamalısan.
You should never lie to your doctor – Heç vaxt həkimə yalan danışmamalısan.
You should pay more attention in class – Sinifdə daha çox diqqət etməlisiniz.
You should be at work before 9 – 9-dan əvvəl işdə olmalısınız.

Yuxarıdakı nümunələrin hər birində Should əvəzinə Must istifadə edilməsi, cümləni həm daha güclü, həm də daha az nəzakətli edəcəkdir.

5. Keçmişdə olması gözlənilən, amma olmayan hadisələr üçün: (should + have + past participle)

You should have given your boss the report yesterday when he asked for it – Müdiriniz dünən soruşan zaman hesabat verməlisiniz.
I should have studied more but I was too tired – Daha çox təhsil almalı idim, amma çox yoruldum.

6. Öhdəliyin yerinə yetirilmədiyi zamanlarda istifadə edilir və subyektin vəzifə və öhdəliklərinini yerinə yetirmədiyini ifadə edir. Quruluşu should + be + verb-ing şəklindədir.

You should be wearing your seatbelt. (The person isn’t wearing one right now) – Təhlükəsizlik kəmərini taxmalısan (Şəxs hazırda taxmır)
We should be studying for the test. (We are not studying right now and we should) – Test üçün oxumalıyıq. (Hazırda öyrənmirik və etməliyik)

Cümlədə Must istifadə edildiyi zaman bu cümləni deyən şəxsin öz ciddiyyətini ortaya qoyduğu və öz hisslərini və şəxsi fikirlərini dilə gətirdiyi başa düşülür. Should isə dostyana tövsiyə və məsləhəti ifadə etmək üçün istifadə edilir.

You should study – Dərs oxumalısan (oxusan yaxşı olar)
You shouldn’t drink it. It is very hot – onu içməməlisən. O çox istidir (içməsən yaxşı olar)
Should I tell my mom that I broke the vase ? Güldanı qırdığımı anama deməliyəm?
I must study. – mən dərs oxumalıyam (sabah imtahanım var).
I mustn’t smoke. – Siqaret çəkməməliyəm (siqareti tərgitmişəm)
Must I eat everything. – hər şeydən yemək məcburiyyətindəyəm ?(niyə bu qədər yeyirəm?)

İngilis dilində Should ilə bağlı cümlələr

Yuxarıda da qeyd edildiyi kimi, edilməsi xoş olan və ya tövsiyə edilən vəziyyətlərdən bəhs etmək üçün Should modal sözündən istifadə edilir. Aşağıda Should ilə bağlı cümlələr ilə tanış ola bilərsiniz:

They should fix this road – Bu yolu düzəltməlidirlər.
They should have more staff in this shop – Bu mağazada daha çox işçi olmalıdır.
They should have abolished this tax years ago – Bu vergini illər əvvəl ləğv etməli idilər.
You should see the new James Bond movie. It’s great! – Yeni James Bond filmini görməlisiniz. Əladır!
You should try to lose weight – Sən arıqlamağa çalışmalısan.
John should get a haircut – John saçını kəsməlidir.
They should make that illegal – Bunu qanunsuz olaraq etməlidirlər.
There should be a law against that – Buna qarşı bir qanun olmalıdır.
She should wash them, but there wasn’t time – O, onların yumalıdır, amma vaxtı yox idi.
Alex should have told you all this – Alex bunların hamısını sənə deməli idi.
He knew that an apple should not be plucked while it is green – o bilirdi ki, alma yaşıl olan zaman yığılmamalıdır.
I should like very much to see her, said Pierre – Mən onu görməyimi çox istərdim, dedi Pierre.
It should have been an exciting discovery – Bu maraqlı bir kəşf olmalı idi.
People should worry more about global warming – İnsanlar qlobal istiləşmədən daha çox narahat olmalıdırlar.
There should be more public hospitals – Daha çox dövlət xəstəxanaları olmalıdır.
They should reduce the price of petrol. It’s so expensive – Benzinin qiymətini azaltmalıdırlar. Bu çox bahadır.
There should be four more candles on the cake – Tortun üstündə daha dörd şam olmalıdır.
Shall we start? Luke’s delayed but he says he should be here in ten minutes – Başlayaq? Luka gecikdi, ancaq on dəqiqədən sonra burada olacağını söylədi.
There should be a very big crowd at the party. Mary has so many friends – Ziyafətdə çox böyük izdiham olmalıdır. Marynin çox dostu var.
You should take it easy – sən bunu asanlıqla götürməlisən.
She should go to bed early – O, yatmağa tez getməlidir.
We should go somewhere exciting for our holiday – Tətilimiz üçün maraqlı bir yerə getməliyik.
You should stop eating fast food – Sən fast food yeməyi dayandırmalısan.
You should go for walks more often – sən daha çox gəzintilərə getməlisən.
We should go to the park tomorrow – biz sabah parka getməliyik.
He should go to the pharmacy first thing in the morning – O, səhər əvvəlcə aptekə getməlidir.
You should drink water every day. (recommendation) – Sən hər gün su içməlisən (tövsiyə)
He should study for the test tomorrow. (advice) – O, testə görə sabah dərs oxumalıdır. (məsləhət)
I should study for the test tomorrow – Mən sabah testə görə dərs oxumalıyam.
I should buy a gift for the teacher. (obligation) – Mən müəllimə hədiyyə almalıyam. (öhdəlik)
You should buy a gift for the teacher – Sən müəllim üçün hədiyyə almalısan.
They should be here by now. (expectation) – Onlar indiyə qədər burada olmalıdırlar. (gözləmə)
They should drink water – Onlar su içməlidirlər.
He should be here by now – O, indiyə qədər burada olmalıdır.
You should chew your food properly – Sən yeməyini düzgün çeynəməlisən.
We should respect our parents – Biz valideynlərimizə hörmət etməliyik.
You should stop smoking – Sən siqaret çəkməyi dayandırmalısan.
You must clean our car regularly – sən maşınını mütəmadi olaraq təmizləməlisən.
If you’re annoyed with him, you should tell him – Əgər onunla əsəbləşirsənsə, sən bunu ona deməlisən.
You should take the bus – it’s the easiest way to get there – Sən avtobusa minməlisən – ora çatmağın ən asan yolu budur.
You should be ashamed of yourselves – Sən özünüzdən utanmalısan.
This computer isn’t working as it should – Bu kompüter lazım olduğu kimi işləmir.
There should be an investigation into the cause of the disaster – Fəlakətin səbəbləri ilə bağlı araşdırma aparılmalıdır.
He said that I should see a doctor – o, mənim həkim görməli olduğumu dedi.
I should have written to her but I haven’t had time – mən ona yazmalı idim, amma vaxtım yoxdu.
We should leave early – biz erkən tərk etməliyik.
We should go to a place that serves Thai food – Tayland yeməklərinə xidmət edən bir yerə getməliyik.

İngilis dilində Shouldn’t ilə bağlı cümlələr

Pis və ya səhv olduğu üçün hər hansı bir şeyi tövsiyə etmədiyimiz zamanlarda Shouldn’t modal sözündən istifadə edilir. Aşağıda Shouldn’t ilə bağlı cümlələr ilə tanış ola bilərsiniz.

You shouldn’t give someone a clock as a present – Kiməsə hədiyyə olaraq saat verməməlisən.
You are ill. You shouldn’t go to school today – Sən xəstəsən. Bu gün məktəbə getməməlisən.
You shouldn’t throw your litter onto the street – Zibilinizi küçəyə atmamalısınız.
We shouldn’t leave without saying goodbye – biz vidalaşmadan ayrılmamalıyıq.
He shouldn’t play with those wires if he doesn’t know what he is doing – Nə etdiyini bilmirsə o tellərlə oynamamalıdır.
Are you tired? You shouldn’t work so much – sən yorulmusan? Çox işləməməlisən.
There shouldn’t be many people at the beach today – Bu gün çimərlikdə çox adam olmamalıdır.
You shouldn’t watch a lot of TV. (recommendation/advice) – sən televizora çox baxmamalısan. (tövsiyə / məsləhət)
She should not buy that old car. (recommendation/advice) – O köhnə avtomobili almamalıdır. (tövsiyə / məsləhət)
He shouldn’t arrive in Raleigh until tomorrow. (expectation)- o,Raleigh’ə sabaha qədər gəlməməlidir. (gözləmə)
We should not forget those who have given their lives in the defence of freedom – Biz azadlığın müdafiəsində canlarını verənləri unutmamalıyıq.
You shouldn’t talk like that to your grandmother – Sən nənən ilə belə danışmamalısan.
You shouldn’t get angry – Sən əsəbləşməməlisən.
He shouldn’t work so much – O, o qədər işləməməlidir.
I shouldn’t do it if I were you – əgər mən sənin yerində olsaydım, bunu etməməli idim.
I shouldn’t have told her that, should I? – Mən ona deməməli idim, elə deyilmi?
They should be getting back on Sunday, shouldn’t they? – onlar Bazar günü geri dönməlidirlər, elə deyilmi?
It shouldn’t be hard to dig in this sand – Bu qumda qazmaq çətin olmamalıdır.
You shouldn’t be so hard on yourself – Sən özünə bu qədər sərt olmamalısan.
You shouldn’t have given Jonny a gun – Jonny-yə silah verməməlisən.
But they shouldn’t be doing this – Lakin onlar bunu etməməlidirlər.
I shouldn’t have come out here – Mən burdan çıxmamalı idim.
I shouldn’t have talked to you that way – mən səninlə belə danışmamalı idim.
I didn’t say you shouldn’t go – mən sənə getməməli olduğunu demədim.
You shouldn’t have to go through this alone – Sən bunu tək başına keçmək məcburiyyətində qalmamalısan.
You shouldn’t go either – Sən də getməməlisən.
Dusty didn’t pry; she shouldn’t have told him what she did – Jenny nəzarət etmədi; ona nə etdiyini deməməli idi.
You shouldn’t have said anything – Sən heç bir şey deməməlisən.
It shouldn’t make any difference, but it did – Fərq etməməlidir, amma etdi.
Maybe I shouldn’t have said anything right there… – Bəlkə mən orada bir şey deməməliydim …
Maybe we shouldn’t go higher – Bəlkə biz daha yüksəklərə getməyək.
It shouldn’t be funny, especially not when coming from her – Gülməli olmamalıdır, xüsusən ondan gələndə.
I shouldn’t have said it – mən bunu deməməli idim.
You shouldn’t make those kinds of jokes – sən bu cür zarafatlar etməməlisən.

İngilis dilində Should ilə bağlı sual cümlələri

İngilis dilində Should ilə bağlı sual cümlələri qurarkən iki formadan istifadə edilir. Bunlardan birincisi Should sözünün əvvələ keçməsi, digəri isə W-H sual sözlərindən istifadə edilməsidir.

Should sözünün əvvələ keçməsi ilə qurulan sual cümlələri ilə aşağıda tanış ola bilərsiniz:

Should we tell her the truth? – biz ona həqiqəti söyləməliyik?
Should we turn left at this street? – Biz bu küçədə sola dönməliyik?
Shouldn’t you be getting ready for work? – İşə hazırlaşmırsınız?
Should I learn English or Spanish? – Mən İngilis və ya İspan dilini öyrənməliyəm?
Shouldn’t you have finished? – Sən bitirməməli idin?
Shouldn’t the plane have landed by now? – Təyyarə indi eniş etməməli idi?
Should I go to the party tonight? – Mən bu axşam əyləncəyə getməliyəm?
It’s rather cold in here. Should I turn the heating on? – Burada daha soyuqdur. İstiliyi yandırmalıyam?
Should we wake up early tomorrow? – Biz sabah erkən oyanmalıyıq?
Shouldn’t you spend a bit more time practising your English? – sən İngilis dili ilə məşğul olmağa bir az daha çox vaxt sərf etməməlisən?
Shouldn’t we discuss this first? – Biz bunu əvvəlcə müzakirə etməməliyik?
Should scientists try to make machines that can think by themselves and have emotions? – Elm adamları özləri düşünə biləcək və duyğuları olan maşınlar düzəltməyə çalışmalıdırlarmı?

W-H sual sözləri vasitəsi ilə qurulan sual cümlələri aşağıda verilmişdir:

Why shouldn’t I speak? – mən niyə danışmamalıyım?
Besides, why shouldn’t he take bribes? – Bundan başqa, o niyə rüşvət almamalıdır?
What should I do? – Mən nə etməliyəm?
Why shouldn’t it have happened? – Niyə belə olmamalı idi?
Shouldn’t we try to finish it now?
What should I wear? – Mən nə geyinməliyəm?
What are some things you should do to improve your English? – sən İngilis dilini inkişaf etdirmək üçün nə etməlisən?
What should you do to be popular? – Sən populyar olmaq üçün nə etməlisən?
What should politicians do to make your country a better place? – Ölkənizi daha yaxşı bir yerə çevirmək üçün siyasətçilər nə etməlidirlər?
What should ordinary people do? – Adi insanlar nə etməlidir?
What should people do to be happy? – İnsanlar xoşbəxt olmaq üçün nə etməlidir?
What should you do in an earthquake? – Zəlzələdə nə etməlisən?
Why shouldn’t I go? – Mən niyə getməməliyəm?
Who should she call? – O kimə zəng etməlidir?
Where should I park my car? – Mən maşınımı harada park etməliyəm?
What should I use to take it off? – Mən onu götürmək üçün nədən istifadə etməliyəm?
How much should I tip the waitress? – Ofisianta nə qədər çay pulu verməliyəm?
Where should we go to eat? – Biz yemək üçün hara getməliyik?
Why should a person go to college? – İnsan niyə kollecə getməlidir?
Which car should they buy? – onlar hansı maşını almalıdırlar?
When should we leave? – Biz nə vaxt getməliyik?
Where should we meet tonight? – Biz axşam harada görüşməliyik?

İngilis dilində Should istifadə edərkən diqqət edilməli olan məqamlar

Should İngilis dilində adətən tövsiyə etmək və məsləhət vermək üçün istifadə edilən strukturdur. Edilməsi xoş olan vəziyyətləri bildirmək üçün Should, edilməsi xoş olmayan vəziyyətləri bildirmək üçün isə Shouldn’t modal sözündən istifadə edilir.

Should, feilə “etməli” mənasını verərkən, shouldn’t isə “etməməli” mənasını verir.

Təsdiq cümləsi, inkar cümləsi və sual cümlələrinin hər birində Should modal sözü ilə birlikdə istifadə edilən feilə heç bir şəkilçi əlavə edilməz. Bütün şəxs əvəzlikləri üçün istifadəsi eyni qaydadadır.

I should go to sleep – mən yatmalıyam.
You should go to sleep – sən yatmalısan (yatsan yaxşı olar).
He should go to sleep – o yatmalıdır.
She should go to sleep – o yatmalıdır.
We should go to sleep – biz yatmalıyıq.
You should go to sleep – siz yatmalısınız.
They should go to sleep – onlar yatmalıdırlar.

should – məsləhət, təklif məqsədi ilə

You should see the new James Bond movie. It’s great! – Yeni James Bond filmini görməlisiniz. Əladır!
You should try to lose weight – Sən arıqlamağa çalışmalısan.
John should get a haircut – John saçını kəsməlidir.
He shouldn’t smoke. And he should stop drinking too – O, siqaret çəkməməlidir. Həm də içməyi dayandırmalıdır.
What should I wear? – mən nə geyinməliyəm?
They should make that illegal – Bunu qanunsuz etməlidirlər.
There should be a law against that – Buna qarşı bir qanun olmalıdır.
People should worry more about global warming – İnsanlar qlobal istiləşmədən daha çox narahat olmalıdırlar.

should – öhdəlik, vəzifə, düzgünlük

Çox az hallarda da olsa, Should da Must kimi öhdəlik, məcburiyyət mənalarında istifadə edilə bilir.

You should be wearing your seat belt. (obligation) – Sən təhlükəsizlik kəməri taxmalısan. (öhdəlik)
I should be at work now. (duty) – Mən indi işdə olmalıyam. (vəzifə)
You shouldn’t have said that to her. (correctness) – Bunu ona deməməli idin. (düzgünlük)
He should have been more careful – o, daha diqqətli olmalıdı.
Should you be driving so fast? – sən bu qədər sürətli sürməlisən?

Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, cümləyə Should ilə birlikdə verilən məcburiyyət mənası, Must ilə verilən məcburiyyət mənası qədər güclü olmur.

İngilis dilində Should ilə bağlı olan mövzumuz burada yekunlaşır. Əgər çox sayda söz öyrənmək istəyirsinizsə, o zaman Wordly məhz sizin üçündür. Wordly sizə nə qatacaq? Bu platforma vasitəsi ilə siz hər gün səviyyənizə və maraq dairənizə uyğun olan sözləri tərcümələri ilə birlikdə görəcəksiniz. Sözlərin mənası, cümlə içərisində istifadə qaydası və cümlələrin tərcüməsi ilə tanış olacaqsınız.

Platforma bildirişlər vasitəsi ilə öyrəndiyiniz sözləri müəyyən aralıqlarla yadınıza salacaq və unutqanlığın qarşısına keçəcəkdir. Səsləndirmə vasitəsi ilə həm cümlələrin, həm də sözlərin oxunuşunu eşidəcəksiniz. İnternetsiz, offline olaraq işləyə bilmə özəlliyinə sahib olduğu üçün hər yerdə, hər zaman öyrənməyə davam edə biləcəksiniz.